Geef enkele voorbeelden van algemene rechtsbeginselen.
- Gepubliceerd in Wetgeving
- Reageer als eerste!
- ·Het recht van verdediging
- ·onpartijdigheid van de rechter
- ·motiveringsbeginsel
Rechtsleer is het geheel van standpunten der rechtsgeleerden. Het is dus de wetenschap van het recht.
Het is een materiële bron van recht, maar ook een formele.
Materieel: sommige rechters zullen een vonnis vellen op basis van geschriften door rechtsgeleerden en de rechter zal dan ook verwijzen naar deze geleerden. De rechtsleer bepaalt dus de inhoud van de rechtsleer
Formeel: rechtsleer is niet afdwingbaar, het zijn eerder adviezen. Het is aan de rechters en rechtssubjecten om uit te maken of ze deze adviezen opvolgen of negeren
Rechtspraak kan men omschrijven als het geheel der uitspraken van de verschillende rechtscolleges.
De rechter moet altijd uitmaken wat recht is in de gegeven situatie. Hij kan dit niet steeds vinden door loutere wetstoepassing. Het komt vaak voor dat de wet niet duidelijk is en dat deze geïnterpreteerd moet worden. Hij zal hiervoor ook analogie en rechtsverfijning gebruiken.
Analogie bestaat hierin dat een wet ook toegepast wordt waarvoor hij eigenlijk niet gemaakt is en rechtsverfijning daarentegen maakt uitzonderingen op algemeen gehouden rechtsregels.
De rechter zal in sommige gevallen zonder te kunnen steunen op enige norm een toepasselijke regel moeten scheppen op grond van de rechtsprincipes en noodwendigheden van het maatschappelijk verkeer. De rechter is ook wettelijk verplicht om een uitspraak te doen.
Een rechter is ook niet verplicht om dezelfde uitspraak te doen als een andere rechter ook al staat hij hoger dan hem in gelijkaardige zaken.
Hoewel dus een uitspraak wettelijk geen algemene gelding kan hebben blijkt dat de zogenaamde constante rechtspraak toch een groot feitelijk gezag heeft. Dus in de meeste gevallen zal een rechter het zelfde oordeel vellen als zijn precedenten ook al is dit niet nodig dus algemeen bindende rechtsnormen worden afgeleid. Zo is de rechtspraak toch een formele bron van het recht.
Grammaticale of filologische
Wethistorische
Teleologische
Logische
Lex specialis generali derogat: de specialere wet heeft voorrang op de algemene wet.
Ze wordt opgeheven of ze kan een datum bevatten waarop de uitwerking teniet gaat.
Indien er een nieuwe wet ontstaat die dezelfde materie anders regelt(lex posterior derogat priori).
Opgeheven
Einddatum
Nieuwe wet
Ja, normaal hebben materiële wetten geen retroactieve werking. Deze gelden enkel voor de toekomst. Zij hebben dus enkel betrekking op feiten, die zich vanaf hun inwerkingtreding voordoen. Dit is nochtans geen grondwettelijke regel zodat de materiële wetgever ervan kan afwijken. In het BW staat ook vast dat enkel de wetgever en niet de rechtbanken tenzij de wetgever dit wenst enkel deze wet toepassen na de inwerkingtreding.
Maar bij strafwetten is ook de wetgever verboden om deze terugwerkende krachten te geven tenzij bij de strafwet iets anders zegt bij de misdrijf en vonnis dan moet de minst zware gevolgd worden.
Bij lange juridische procedures worden tenzij de wetgever een uitdrukkelijk regeling heeft voorzien de nieuwe regels gevolgd van zijn inwerkingtreding voor de voortdurende gevolgen.
In contractuele aangelegenheden moet men de oude wet blijven volgen tenzij de nieuwe wet de openbare orde zou raken.
Deze bevatten uitvoerende maatregelen die een uitwerking en een precisering inhouden van één of meer wetten. Vermits het KB ondergeschikt is aan de wet kan het een wet niet wijzigen of opheffen. In sommige gevallen krijgen deze meer macht dit zijn de kaderwetten, gewone opdrachtwetten en volmachtwetten. Een kaderwet is een wet die de koning verder uitwerkt. Een opdrachtwet geeft de koning meer ruimte en bevoegdheid maar krijgt geen wetgevende macht. Een volmachtwet geeft voor bepaalde termijn de koning wetgevende macht. Dit is enkel bij uitzonderlijke gevallen.
Deze worden uitgevaardigd door het Vlaamse parlement, het Franse Gemeenschapsparlement, het Waalse Gewestparlement en het Duitstalig Gemeenschapsparlement. Decreten hebben binnen het grondgebied van de betrokken regio's kracht van wet zoals een federale wet.
Ja, indien deze een verdrag heeft gesloten met de Belgische staat. Zo kan deze organisatie bepaalde bevoegdheden krijgen i.v.m. bepaalde binnenlandse materies. De regels van het verdrag zelf en de verordeningen van de bevoegde organen van de organisatie verkrijgen dan eveneens geldingskracht in België. Bij tegenstrijdigheid van deze regels en een Belgische wet hebben deze regels voorrang. Vb. de EG-verdragen, de verordeningen van de Raad van de EU en de Europese Commissie
De formele wetten zijn alle handelingen, gesteld door de wetgevende macht waarbij geen rekening wordt gehouden met de inhoud van deze handelingen. Vb. de begrotingswetten
De materiële wetten daarentegen zijn alle algemeen bindende voorschriften, uitgevaardigd door de in de staat daartoe bevoegde overheden en beantwoordend aan de omschrijving van de rechtsnorm. Het zijn dus de federale wetten, de gemeenschapsdecreten, KB's,...