De stakeholdersbenadering
- Gepubliceerd in Boekhouden
- Reageer als eerste!
Situering
Aandacht voor de stakeholders is er al van bij het begin van de
managementwetenschappen. Sinds de jaren 80 spreekt men expliciet van een
stakeholderperspectief. De stakeholders zijn belanghebbenden wiens belangen
rechtstreeks en in grote mate door de organisatie worden beïnvloed. Dit kan
zijn in verband met positie, noden en betrachtingen. Echte pioniers zijn er niet
omdat deze strekking te geleidelijk ontstaan is. De schrijvers die zich er mee
profileerden in de jaren 80, waren vooral gedragswetenschappers.
Algemene kenmerken
Men volgt het complexe mensbeeld van de besluitvormingstheorie, vooral
het eigenbelang (stake). Men gebruikt ook elementen van klassiek denken. De
organisatie beïnvloedt de belangen van de stakeholder, die daarom met behulp
van machtsbronnen en politiek gedrag zal proberen om de organisatie zo veel
mogelijk te benutten om die eigenbelangen na te streven. Die eigenbelangen
kunnen leiden tot machtsconflicten, en zelfs disfunctioneel gedrag, waardoor
het gemeenschappelijk doel niet kan worden gerealiseerd.
Interne stakeholders en hun eigenbelangen:
- Eigenaars: zo hoog mogelijke winst, dividend, waarde aandelen
- Topmanagers: zo veel mogelijk macht en controle. imago en prestige
(omvang, groei, investeringen) van de organisatie zo goed mogelijk,
zodat dit op hen afstraalt.
- Midden managers: persoonlijke groei en ontwikkeling binnen het
vakgebied.
- Niet managers/overige werknemers: hoog loon, zekere, interessante en
uitdagende job.
- De interne stakeholders zorgen dat de organisatie niet bestaat. Het
gemeenschappelijk doel is het nastreven van het eigenbelang van de
dominante stakeholders.
Externe stakeholders en hun eigenbelangen:
- Overheid: efficiëntie en duurzaamheid grondstoffen, respect voor
juridisch kader, belastingen, werkgelegenheid, milieu en
bedrijfsomgeving.
- Klanten: prijs/kwaliteit, uitgebreid assortiment (maatwerk), innovatieve
en trendy producten en diensten, dienst na verkoop.
- Leveranciers: onderhandelingsruimte bij geplaatste bestellingen,
correcte en tijdige betaling, kredietwaardigheid.
- Verstrekkers van financiële middelen: kredietwaardigheid, correcte en
tijdige terugbetalingen.
- Drukkingsgroepen (bv milieu): zorg en aandacht voor hun belangen,
concrete acties, onderhandelingsruimte.
Veranderingen binnen organisaties zijn mobilisaties van macht en invloed,
dus kunnen ze terug gelinkt worden naar de stakeholders. Zo kan de organisatie
geïdentificeerd worden. De veranderingen, en machtsbronnen per stakeholder
en per verandering in kaart brengen, geeft een basis van waaruit je de andere
stakeholders zelf kunt beïnvloeden/managen in de richting van je eigen belang.
Bijzondere aandachtspunten
Deze lopen grotendeels samen met de besluitvormingstheorieën
- Plannen: veel aandacht voor het eigenbelang bij besluitvorming. Het
gemeenschappelijke doel weerspiegelt de belangen van de dominante
stakeholders.
- Organiseren: Veel aandacht voor de verdeling van macht en gezag,
machtsbronnen, en de wijze waarop macht kan worden gemobiliseerd.
- Controleren: er is meer onderhandelingsruimte zodat stakeholders hun
eigen belangen meer kunnen dienen.
- De informatiefilters staan hier in functie van de eigenbelangen.
- De betrokkenen doen aan politiek gedrag bij besluitvorming. Dat wil
zeggen dat men streeft naar verruiming van de eigen machtspositie.
Hierbij gebruikt men coalitievorming, lobbyen, onderhandelen (geven en
nemen, compromissen), manipuleren (zeer gerichte gedragsbeïnvloeding
zonder dat de andere zich ervan bewust is, vooral gepaard met sterk
machtsonevenwicht), blokkeringsgedrag, wederzijdse
afhankelijkheidsposities (wederdiensten voor later vragen), imago
opbouwen om anderen voor zich te winnen.
- Ook hier is er belang voor corporate governance, het belangenconflict
tussen topmanagement en eigenaars in de leiding van de organisatie.
