Kenmerken kapitalisme
- Streven naar winst.
- Accumulatie van kapitaal: toename van kapitaal (in de vorm van geld of een fiancieel isntrument) door steeds weer opnieuw te investeren.
- exploitatie van arbeid --> winst ontstaat doordat producten verkocht worden tegen hogere prijs dan productiekosten inclusief arbeid. Marx: Kapitalist: (bezit productiemiddelen) steekt winst (surpluswaarde) in zijn zak: accumulatie Arbeider: verkoopt arbeid tegen minimumloon - lonen blijven laag door reserve leger (armee) van arbeid. Minimumloon ligt waar het net genoeg is voor de arbeiders om zich te reproduceren.
- Markten als centrale allocatie mechanisme (maar kapitalisten zullen doorgaans alles doen om vrije marktwerking te ontlopen en monopolie te vestigen); onderscheid tusen vrije markten en kapitalisme.
- Streven naar commodificatie: het tot een verhandelbaar goed of commodity (Marx: Kaufware) maken en dus onderwerpen aan de logica van de markt. (vb: privatisering en liberalisering)
Cruciale stappen (proces verloopt in fasen):
- Grond wordt gecommodificeerd (einde feodalisme, na 1400).
- Arbeid wordt gecommodificeerd, er ontstaat een arbeidsmarkt (1400, 1750, 1800): mensen verkopen hun arbeid.
Commodificatie arbeid:
- Maakt complexere arbeidsverdeling mogelijk
- Maakt ook werkloosheid en het ontstaan van een Reserve Armee die de lonen drukt mogelijk.
- Inherente dynamiek: voortdurende verandering door streven naar accumulatie, creatieve destructie en regelmatig crisis door overaccumulatie en vraaguitval.
