E Levinas: heteronomie

De Franse filosoof Levinas neemt filosofische systemen die het begrijpen en definiëren van de achtergrond in relatie tot zichzelf en de wereld zwaar onder de loep. Alle IK-filosofieën zijn volgens hem ego-logiën, die te weinig bezig zijn met de aanwezigheid van de ander. Hij plaatst de

IK-ANDERrelatie

centraal. Hij gaar hierbij in dialoog met het concrete leven. Door de traumatische ervaringen in de nazi-holocaust heeft hij een nieuwe en bevrijdende visie op de mens en God.

De ‘Ik-Ander’-relatie

Hij onderscheidt 3 zijnsniveaus (wordingsniveaus van het Ik)

1. Naamloosheid / Het volstrekt onbepaald zijn

Het anoniem zijn (kan je begrijpen via de WO, joden waren zo opeengepakt dat je geen mens meer bent, maar je bent het ook niet, alle soldaten dood op elkaar gestapeld. In de kampen was totale desubjectivering; iedereen kaal, iedereen een nummer, de mens verliest zichzelf)

2. Naamloosheid tot zelfbeschikking/ Het zijn van de zijnden of de hypostase (het mens-zijn)

Het menselijke subject wil niet herleid worden tot iets of niets. (= de hypostase). Organiseren van de wereld rondom zich om zo het genieten veilig te stellen. Soms is het mens-zijn klemzitten in zichzelf (bv joden moesten niets misdoen, ze werden gestraft omdat ze jood waren) dit is belemmering van jezelf door jezelf.

3. Naamloosheid tot verantwoordelijkheid/ De sociale relatie

Verantwoordelijkheid voelen voor de ander

• De ethische relatie wordt gekenmerkt door assymetrie, de ander is niet mij gelijken (absolute alteriteit)
• De sociale relatie wordt voor mij ingesteld door de ander. Het gelaat van de ander spreekt mij aan (aangesprokenen) en plaats mij in een radicale heteronomie.
• De aanspreking door het gelaat is ethisch van aard het is een imperatief. Kan positief en negatief zijn. (bv Gij zult niet doden; Negatief: hij gaat ervan uit dat ik zou doden.

Positief :Hij erkent mij, ik krijg verantwoordelijkheid. Persoon doet beroep op mij (= het ethische moederschap)