Heraclitus (544-486)

• het vuur, dat alle substantie verandert (zoals hout tot as), leverde de sleutel tot het geheim van het heelaal
• het was niet zo belangrijk meer te weten wat nu de oerstof was, maar wel in te zien dat het ging om het principe van de voortdurende verandering van alles = logos: de materiële wereld, de mensen, de instellingen
• logos = het eeuwige verstand dat zich doorheen alle tegenstellingen ontwikkelt

-‘’God (de logos) is dag en nacht, zomer en winter, oorlog en vrede, verzadiging en honger’’

- alles is voortdurend in verandering en alles staat in tegenstelling tot iets anders

Vb.: geen licht zonder donker, geen gezondheid zonder ziekte, geen liefde zonder haat

- kentering in de economie: als fundament van het nadenken moeten we aannemen dat alles veranderd

Hier ligt tevens het begin van het dialectisch denken dat later door Hegel uitvoerig zal worden uitgewerkt.

Heraclitus geloofde in de wijsheid van de logos die voor een verborgen harmonie van alle tegenstellingen zorgde. De mensen moesten deze wijsheid leren inzien en er zich naar schikken. Alleen door dit inzicht en deze aanvaarding van de werkelijkheid kan de mens de rust en de blijmoedigheid bereiken, die het hoogste geluk zal zijn. Dit inzicht in de voortdurende verandering (dynamiek) van al het bestaande leidde tot een tegenbeweging aan het andere uiteinde van het Griekse Rijk, in de Griekse kolonies en Zuid-Italië.