Socrates ( 469 – 399 Voor Chr.)

1. situering

• Zwerft rond in Athene
• Laat geen geschriften na
• Stelt mensen vragen over verschillende onderwerpen
• Elk antwoord is aanleiding tot het stellen van nieuwe vragen
• Iedereen haatte Socrates door zijn lastige vragen
• Aangeklaagd :
• Goddeloosheid
• Slechte invloed op de jeugd ter door veroordeeld -> gifbeker
• Misprijzen van de wetten
• Socrates verschuift ( zoals de Sofisten ) de aandacht van de filosofie naar de mens zelf.
• De ethische problemen en gestaagd leven stond op de eerste plaats. Via concrete
• vragen wil hij tot algemene principes komen rond het handelen van de mens.
• Intellectueel inzicht zou zorgen voor een geslaagd en gelukkig leven.

2. Methode : het socratisch gesprek

• Socrates wil zijn gesprekspartner in 2 momenten tot zichzelf laten komen :
• 1ste moment : de ironie ( elenktiek )
• Socartes stelt ingewikkelde vragen en gaat steeds dieper in op gegeven
  antwoorden die elkaar tegenspreken. Hij besluit “ken u zelf”.
• 2de moment : het opbouwend moment ( maieutiek )
• Moment van geestelijke bevalling
• Mens wordt aangezet om naar de waarheid opzoek te gaan

3. Socrates en het menselijk geweten ( daimonoin )

• Menselijke ziel heeft morele waarde
• Geweten wordt wakker geschud
• Mens moet zoektocht naar absolute waarheid benaderen
• Zoeken is dagelijkse opdracht

4. Een intellectuele ethiek

• De mens staat centraal
• “kennis leidt to deugd”
• Verkeerd handelen = intellectuele fout
• Socrates brengt grenzen van het menselijke kennen aan

5. Politieke filosofie

• Politieke leiders moeten ook moreel ontwikkelde figuren zijn