Twee soorten beginselen van rechtvaardigheid
i. Benaderingen die zich baseren op eindtoestanden
Deze benaderingen hebben volgens Nozick geen enkele morele waarde. Hij verwijt benaderingen die zich baseren op eindtoestanden vooral dat zij een voortdurende inmenging met individuele vrijheidsrechten legitimeren.
ii. Nozicks benadering: het principle of entitlement
Dit luidt: ‘from each as they choose, to each as they are chosen. Dit is volgens Nozick de enige manier om te ontvluchten aan de rechtvaardigheidstheorieën die zich om eindtoestanden bekommeren.
Een rechtvaardige, libertaire samenleving huldigt volgens Nozick volgende stelregels:
- Mensen hebben recht op hun natuurlijke eigenschappen.
- Indien mensen recht hebben op iets dan hebben zij ook recht op alles wat daaruit voorspruit zolang ze de rechten van anderen respecteren.
- Eender welke verdeling van eender welk goed is moreel aanvaardbaar, als zij maar het resultaat is van vrijwillige interindividuele transacties.
In deze benadering vormen rechten side constraints die onder geen enkel beding, zelfs niet om de welvaart van de hele maatschappij te verhogen mogen worden overschreden en die evenmin op grond van een regelutilitarisme tegenover elkaar mogen worden afgewogen.
Alleen het individu is souverein binnen zijn rechten.
De vrije markt is volgens Nozick een superieur verdeelmechanisme omdat het de individuele vrijheidsrechten van mensen respecteert terwijl het bovendien de economische efficiëntie bevordert. De markt brengt een superieure maatschappelijk ordening tweed: een evolutionair ordeningsmechanisme (cosmos), niet een gewild geplande ordering (taxis).
Beginselen als: voor iedereen evenveel zijn voor Nozick onaanvaardbaar à principle of entitlement
“from each as they choose, to each as they are choosen”
Het is de enige mogelijkheid om te ontsnappen aan de voortdurende interferentie met individuele vrijheidsrechten die iedere rechtvaardigheidstheorie bekommerd om eindtoestanden met zich meebrengt. Hij justifieert dit beginsel als volgt: een theorie die ervan uitgaat dat er zekere goederen zijn die men te verdelen heeft berust op drijfzand. (vb. ‘Wilt Chamberlain’ casus)
