Wanneer handelt iemand uit vrije wil.
Voorbeeld 1: Man met een psychische aandoening steelt tandenborstels, nadat hij betrapt wordt, besluit hij om in therapie te gaan. Heeft hij dit uit vrije wil gedaan of niet? We zijn geneigd om te zeggen dat hij dit niet uit vrije wil heeft gedaan omdat hij een stoornis heeft, hij heeft niet zelf voor deze stoornis gekozen. De drang om te stelen is zo groot om te stelen bij hem dat hij zich er niet tegen kan verzetten. Hij gaat vrijwillig in therapie, de man heeft dus niet de wil om kleptomaan te zijn. Maar aan de andere kant had de man meer¬ moeite kunnen doen om zijn stoornis te verzetten. Hij gaat immers vrijwillig in therapie, hij heeft dus wel de mogelijkheid om tegen de stoornis in te gaan.
Voorbeeld 2: Een meisje van achttien jaar steelt een fiets na het uitgaan. Ze doet dit uit volle verstand. Hieraan voorafgaand was haar eigen fiets gestolen. In dit geval zijn we eerder geneigd om te denken dat ze dit uit vrije wil heeft gedaan. Ze heeft immers geen stoornis die haar dwong om te stelen. Ze had ook kunnen besluiten om het niet te doen, we staan immers altijd bloot aan allerlei verleidingen, dat betekent niet automatisch dat we daar ook aan toe moeten geven. Er is ook een andere manier om tegen dit voorbeeld aan te kijken, op het moment dat het meisje de fiets stal, was de verleiding om te stelen sterker dan het gevoel dat ze niet moest stelen. Dit is misschien te wijten aan haar onderontwikkelde geweten. Waarom zouden we dan concluderen dat ze dit uit vrije wil deed?
