Culturele representatie van de macht: filmische nazipropaganda in context (06-05-2013)

Representatie gaat over de betekenis van objecten, instellingen of gebruiken, die ingevoerden kennen. Representatieonderzoek is contextueel onderzoek. Nazi-Duitsland was niet totalitair, maar wilde dat wel zijn, zoals blijkt uit de nazi-machtrepresentaties. Propaganda kun je alleen doorzien door te ‘zien’ wat buiten beeld blijft. Nazikunstenaar Arno Brekers (1900-1991) beeld van Prometheus is misschien weinig nazistisch, maar Hitler zag het arische ras in Mein Kampf als de Prometheus van de mensheid. Propaganda, bedoeld om de publieke opinie te beïnvloeden en tot aanhang te bewegen, krijgt vorm via feiten, fictie, argumenten en suggesties, bijgestaan door censuur.

Moderne propaganda wordt gekenmerkt door herhaling en associatie. Het eerste voorbeeld is de dolkstootlegende. In de nazipropaganda was de Volksgemeenschap een belangrijk punt. Met hun feestagenda vergrootten nazi’s de binding van het volk aan hen en tegelijkertijd de volksbinding. Pas na de succesvolle

Blitzkrieg kreeg Hitler het volk achter zich voor oorlog, en toen propaganda niet meer werkte om dat zo te houden zette hij angst voor de Russen in. Der Triumph des Willens toont machtscultuur, volkseenheid en een ‘effectief geënsceneerd emotioneel orgasme’. Propaganda blijft tot op heden bestaan, al is de boodschap veranderd. Edward Steichens The Family of Man is zo’n propaganda: in die tentoonstelling worden

Amerikaanse waarden gerepresenteerd als universele waarden en worden overeenkomsten gesuggereerd die in de praktijk niet bestaan. De Sovjet-Unie blijft bovendien volledig buiten beeld. Ook reclame maakt gebruik van propaganda: Coca Cola Hilltop Song: alleen knappe jongeren, kikvors- en vogelperspectief.