Cultuur in Europa en de wereld, van 20e naar 21e eeuw (27-05-2013)

Paul Kennedy’s The Rise and Fall of the Great Powers (1987) stelt voor een VS-publiek dat een grote staat te veel militaire verplichtingen aangaat, die niet aankan en omvalt en voorspelt de val van de VS. De ruïnetheorie stelt dat mensen gefascineerd zijn door de strijd tussen mens (gebouw) en natuur (overwoekering). In de Renaissance verlangde men terug naar die plekken, in de Verlichting herinnerden ze aan de macht van de natuur. Frappant is dat er nauwelijks Trauer um die Mauer was, maar wel Ostalgie.

Het door Al Qaida geruïneerde World Trade Center wordt door verschillende kunstenaars gezien als grootste kunstwerk ooit, met enorme inzet van de terroristen (romantisch eindigend in de dood; wel jammer dat toeschouwers niet vrijwillig betrokken waren) en een grootse prestatie. Hollywood is altijd geïnteresseerd in rampen. De val van de Muur en 9/11 bakenen een periode van ongekend optimisme af, die onder meer gekenmerkt wordt door de millenniumdoelstellingen (kritiek: achterliggende sociaal-politieke problemen blijven intact). Volgens een meer pessimistische visie brengt economische pech revolutie en anarchie met zich mee en stevenen we daar dus op af. Het pessimisme van de Club van Rome (de wereld gaat kapot, 2000 is het einde) werd versterkt door de oliecrisis, maar de maanlanding en melkwegverkenning brachten juist optimisme.

Francis Fukuyama The End of History and the Last Man: ideologische strijd is de motor van de geschiedenis, met de val van het communisme zal dus de geschiedenis eindigen zodra de democratie gezegevierd heeft. Dat is nu niet meer houdbaar. Samuel P. Huntington: The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order: er zijn cultuurblokken, gebaseerd op etniciteit en religie, die gedoemd zijn te botsen (essentie). Maar cultuur komt volgens Eickhoff deels wel voort uit economische/ideologische zaken (constructie).

Voor Syrië zijn er momenteel drie scenario’s: diplomatie met China en Rusland, militair interveniëren en Syrië in quarantaine zetten en het conflict zo opsluiten. Voor Europa gold dat samenwerking tegenstellingen overwon, maar ondertussen zijn de landen nog steeds meer los dan één. Duitsland stelt dat we gezamenlijk buitenlands beleid moeten voeren als we iets van macht in de geglobaliseerde wereld willen uitoefenen.