De eeuw van de Karolingers

Koning Pipijn de Korte had 2 zonen waaronder zijn rijk verdeeld werd: Karloman en Karel. 3 Jaar na de verdeling sterft Karloman en blijft Karel over als enige koning van de Franken.

• Karel de Grote

Regering

- diepe sporen in de Europese geschiedenis

- geschiedschrijving aan het Karolingisch hof gaf Karel een positief imago mee

Vrijwel constante agressieve oorlogsvoering

- herhaaldelijke roep van de paus voor bescherming

- veroveringen op Byzantijns gebied rond Venetië en Istrië, conflict met Byzantijnse keizer

- reeks wrede oorlogen tegen Saksen en Friezen

- Germanië: campagnes tegen de Bavarii (Beieren)

- van Germanië verder naar Pannonië (neder - Oostenrijk), waar een versterkt grensdistrict, de Oostmark werd opgericht

- het oude Gallië: krijgstochten tegen niet geheel onderworpen perifere gebieden

- nieuwe invallen en veroveringen gebied rond Barcelona en Tarragona tot de Ebro, oprichting Spaanse Mark.

• 3 Karolingische heersers

Succes

- geen grote technologische of organisatorische veranderingen ten grondslag

- zwaardere wapenuitrusting, invoering stijgbeugel, massale confiscaties land (groot leger) en leenstelsel: spelen een rol, maar niet doorslaggevend (ook niet bij uiteenvallen rijk in 9^de 10^de eeuw)

- persoonlijke factor doorslaggevend.

Confiscatie van Kerkelijk bezit

- voor beloningen krijgers

- ca. 740 modus vivendi tussen kerk en Karolingers:

* heerser kon kerk vragen om land af te staan aan een krijger (precariae verbo regis)

* rechten van de kerk erkennen door renten te betalen

* compensatie voor kerkelijke instellingen: 1/10 bepaalde kroondomeinen of andere koninklijke inkomstenbronnen (decima regalis)

* tijdelijk bezit werd feitelijk bezit en vererving

* koning en kerk konden uiteindelijk gezag niet meer laten gelden

Zwaarbewapende ruiters

- belangrijk in de grote legers van de Karolingers

- uitrusting in de 8^ste 9^de eeuw geperfectioneerd: zwaard, lans, stijgbeugel en maliënkolder (Frankische primeur)

- vormden tot de 14^de eeuw kern van alle W. Europese legers

- landbouweconomie met laag rendement: uitrusting + onderhoud paard leggen zwaar beslag op schaarse middelen + heer had groot domein nodig

- geen ijzer aanwezig: kopen met geringe geldmiddelen of ander surplus

Vrije onderdanen

- dienstplicht

- uitgestrektheid en trage communicatie: slechts op regionale basis rekrutering

- strijd echter vooral een zaak van specialisten

• Karels erfenis

813

Kerk speelt geen rol meer: Lodewijk de Vrome wordt gekroond door zijn vader Karel de Grote. Lodewijk was niet zo een krachtige persoonlijkheid als zijn vader en wilde gunsten voor de Kerk bekomen.

823

Keizer Lotharius (gekroond door de paus): gebied zou worden opgedeeld, maar Lotharius krijgt keizerstitel

840

Dood Lodewijk de Vrome à had 3 zonen:

- Karel de Kale

- Lodewijk de Duitser

- Lotharius >>> mislukte machtsafdwinging

842

Eden van Straatsburg tegen Lotharius = vroegste getuigenissen van de 2 taalgroepen die zich zullen ontwikkelen: Walsch (Romaans) en Duits

843

Verdrag van Verdun: verdeling Frankenrijk:

- Respecteren keizerskroon: Middenrijk omvat alle historisch belangrijke gebieden

- Dood Lotharius: Keizerskroon als speelbal: van 881 tot 1806 in Duitse handen

Neergang Karolingische rijksorganisatie

- Moeilijkheid om zo een groot rijk te besturen

- ‘vertegenwoordigers’ van de koninklijke macht zien hun streek al vlug als hun eigendom => decentralisatie

- Doodsteek = overerving van het ambt