Georg Wilhelm Friedich Hegel

·Kritische theorieën vinden hun oorsprong in het werk van Hegel.

·Hegel ging ervan uit dat de werkelijkheid het product van ‘geest’ was, maar dat de geest zich aanvankelijk niet overal in de werkelijkheid herkende; de werkelijkheid is doortrokken van tegenstellingen tussen vormen van bewustzijn (subjectieve geest) en vormen van vervreemd bewustzijn (objectieve geest)

·Hegel ontwierp een dialectisch model volgens welke zulke tegenstellingen in de tijd werden opgelost. De geest in één van haar subjectieve gedaanten (these) herkent zichzelf aanvankelijk niet in haar objectieve gedaanten (antithese). Die worden als vreemd en beperkend ervaren. Soms herkennen concrete gedaanten van de geest elkaar als product van dezelfde geest.

Tegenstellingen worden ‘Aufgehoben’ (in de drie betekenissen van bewaren, ontbinden en optillen) tot een nieuw en vrijer bewustzijn (synthese). In de loop van de geschiedenis zullen steeds meer concrete gedaanten van de geest elkaar als product van dezelfde geest herkennen. Schematisch: ik – ander > gezin; gezin – ander gezin > sociale klasse; klasse – andere klasse

> samenleving; samenleving – absolute vorst > constitutionele monarchie; natie – andere natie > mensheid; mensheid – God > Absolute Geist.

·Op het hoogste niveau is de geest bevrijd uit de vervreemding in haar objectieve gedaanten. ·Hegels theorie is een voorbeeld van dialectisch idealisme. Het doel van de geschiedenis is bevrijding van het bewustzijn.