Handel over grote afstand

Koopmansgilden: samenwerking tussen handelaren waardoor ze elkaar voordeel konden geven in de handel, elkaar konden helpen op reis en voor verre reizen genoeg geld bijeen kregen.

Hanze: één stap 'verder' dan een gilde. Internationale samenwerking tussen handelaren. De bekendste Hanze was die van de belangrijkste handelssteden aan de Noordzee en Oostzee. Daar werd gehandeld in graan, vis en hout, en in duurdere producten zoals was, pek, barnsteen of bont. Hambürg en Lübeck hadden de leiding van deze Hanze. Het gebied rond de Oostzee werd een belangrijke leverancier van graan en vis voor de steden in onze drassige kuststreken, waar door een geringe graanoogst weleens hongersnood dreigde.

12e en 13e eeuw: Vlaamse handelaren bezochten jaarmarkten in de Franse champagnestreek om 'laken' verder in Europa te verhandelen. Jaarmarkten werden later een centrum van internationale handel, een 'handel van verre'. Hier werden producten van ver uiteenliggende gebieden uitgewisseld.