Hernieuwde expansie

Kleinere successen

Begin IX

- Herovering van het westelijk deel van de Peloponnesos

- Bulgaren breiden gebied heel sterk uit en Byzantijnen konden hier weinig tegenover stellen

Eind IX

Tij begint te keren: Byzantijnse positie wordt versterkt in de laars van Italië en in Anatolië

Grote expansie: X

Mogelijk door:

- Verzwakking van Byzantiums erfvijanden (vooral moslimvorsten van het Midden – Oosten)

- Redelijke politieke stabiliteit in Byzantium

- Evenwicht tussen erfelijke monarchie en inmenging in staatszaken door de legertop: militaire commandanten toonden zich terughoudend bij het ‘corrigeren’ van zwakke keizers of het opvullen van machtsvacua, maar hielden stevige vinger aan de pols

Keizers

- Constantijn VII

* Stond onder regentschap van patriarch van Constantinopel, daarna van zijn moeder en moest later de carrière – generaal Lekapenos als mede – keizer naast zich dulden

* onderscheiden van Lekapenos door naam Porfyrogenitos (=’hij die in het purper is geboren’)

- Basilios II

* Generaals Phocas en later Tzimisces drongen zich op als mede – keizer (nadat de tweede de eerste uit de weg liet ruimen)

* boekte grote militaire successen (enorm wreed)

* bij zijn dood was Byzantium naar de verhoudingen van die tijd onmiskenbaar weer een grootmacht

Keizers en mede – keizers

- Voordeel:

Lekapenos, Phocas en Tzimisces waren alle drie zeer capabele militairen die heel wat gebied veroverden: werden dankzij hun positie niet gehinderd in hun militaire ambities

- Nadeel:

Onderlinge rivaliteiten en het najagen van eigenbelang leidden gemakkelijk tot binnenlandse strubbelingen: 13 jaar burgeroorlog tussen heerschappij van Tzimisces en die van Basilios II

Versterking van het leger onder Basilios II

Tactisch belang van ruiterij

- Cavalerie – eenheden werden zwaarder bewapend en kregen belangrijkere offensieve taken

- Infanterie: getraind om ruiterij door vorming van grote carrés te beschermen op het slagveld tegen tegenaanvallen

Subsidiaire fiscale solidariteit

= grote bezitters moesten de fiscale verplichtingen (en niet de grond) van kleine boeren in dezelfde plaats die in financiële nood verkeerden, overnemen

- verviel de grond ondanks alles toch aan de fiscus, dan werd hij niet langer verkocht, maar bij voorkeur in tijdpacht gegeven