Kerstening en syncretisering

Kerstening heeft langer geduurd dan gedacht

- vertraagde sociale en mentale penetratie

1) sociaal: ‘eerst elite, daarna massa’

2) mentaal: geloof blijft lang oppervlakkig

- Karolingers proberen gewone gelovigen bewust te maken van wat het geloof betekent (ook enkele andere vorsten proberen dit), maar het is moeilijk: Bijbel wordt bijvoorbeeld niet in de volkstaal geschreven

- geestelijken proberen het heidendom uit te roeien, vb. door vernietiging van heidense cultusplaatsen

- later gaat men deze heiligdommen omvormen tot kerken vb. Pantheon

- meer effect want zo wordt de superioriteit van God bewezen en wordt respect getoond t.a.v. de verliezers

Syncretisering

men spreekt tegenwoordig vaak van ‘syncretisering’ (versmelting van oude en nieuwe geloofselementen), waarom?

1) Dag- en maandaanduidingen zijn van voorchristelijke periode, ook sommige feesten (vb. midzomerfeest in Zweden en Noorwegen)

2) Heidense goden en praktijken worden geïdentificeerd met christelijke heiligen en riten (vb. Sint-Anna in Bretagne)

3) Religieuze ambiguïteit wordt lang geaccepteerd (vb. gietvormen voor zowel een crucifix als een Thor-hamer)

4) Constantijn als sol invictus

5) Iconografie Maria is afkomstig van de godin Isis

6) Rol van de heiligen? spelen in op polytheïsme en oude patronage in het Romeinse Rijk

7) Magie van het christendom: * relieken

* mirakelen

* exorcisme

* boeteboeken

= lijsten van alle mogelijke zonden (heel levendig beeld van hoe verschillende culturen met elkaar in aanraking komen)

Vroege ME

christelijke praktijken zijn vaak gebed in een sfeer van magie

11^e eeuw

kerkhervormingen parochiegeestelijkheid wordt in het gareel gedwongen (magische element verdwijnt, simpele catechese en toediening sacramenten staan centraal). Nog tot na de ME zijn er voorbeelden van verering van heidense goden.