Maarten Luther – Lutheranisme

A. leven

• geboren in 1483 te Eisleben
• monnik-priester-president-professor
• thesenanschag, gesteund door de keurvorsten van Saksen (zie politiek)
• legt monnikspij af in 1525
• huwt met Catharina von Bora

B. ontwikkeling van zijn leer

• centraal: de zonde en de erfzonde
• verwerven van hielenzeil door genade van Christus
  • katholieke kerk: via sacramenten: infusio gratiae
  • luther: door het woord
• geloof verenigd mens en christus
  • mens is dus rechtvaardige en zondaar
  • = simul iustus et peccator
• tegen de aflaathandel
  • thesenanschag, 31 oktober 1517
  • onderwaarderen van het leergezag van de paus
  • geschrift = onfeilbare gezagsinstantie = sola scriptura
• algemeen priesterschap
• consubstantiatie
  • eucharistie, kinderdoop en biecht, maar enkel in combinatie met geloof
  • integenstelling tot transsubstantiatie
• leven naar het voorbeeld van Christus, relativatie goede werken
• Duitse versie van de bijbel
  • Luther: De servo arbitrio
  • Erasmus: De libero arbitrio