Meer landbouwgrond

Vroege middeleeuwen: kleine dorpsgemeenschappen economisch vrijwel autarkisch.
● Op het domein deden de horigen het werk
● De heer kreeg de pach
● Kerk kreeg tienden (10% van de oogst)
● Deel van de oogst die overbleef was voor eigen consumptie

Door landbouwontginningen veel veranderingen in de Tijd van steden en staten:
● Vrije en horige boeren maakten woeste gronden en bossen geschikt voor landbouw
● Ploegen werden getrokken door paarden in plaats van ossen
● Een nieuw soort ploeg. Maakte niet alleen de grond los, maar kon die ook omkeren.
● Intensiever gebruik van landbouwgrond door drieslagstelsel i.p.v tweeslagstelsel.

Veranderingen door landbouwontginning → geen autarkische economie meer binnen kleine dorpsgemeenschappen → meer landbouwgrond door veranderingen → meer voedsel → bevolkingsgroei