Volgden op Urbanus II zijn oproep
gingen gepaard met grote propagandacampagnes
bijna alle overgeleverde bronnen volgen in deze partijdigheid en clichématig vijandbeeld, die logisch pasten bij de mobilisatiecampagne van de Kerk.
zullen hier zeker een rol hebben in meegespeeld:
- Byzantijns verzoek om hulp bood de Kerk de kans haar positie in die streken te versterken
- Doel van de expeditie was echter niet de bescherming van Byzantium, maar een eventuele pauselijke vazalstaat Palestina
spoorde ridders aan om hun acties niet tegen mede – christenen in eigen land te richten, maar aan bescherming van geloofsbroeders in het Oosten
vermeldde hierbij het verzoek om hulp van Byzantijnse keizer Alexios I aan hemzelf
canons van het concilie vermelden bovendien dat allen die naar Jeruzalem zouden trekken met enkel de bedoeling om het Heilig Graf te bezoeken, volle aflaat zouden krijgen voor hun zonden
Motieven voor kruistochten moeten niet in het Oosten, maar in het Westen gezocht worden. Kruistochten zijn te interpreteren als vorm van westers expansionisme, zowel op religieus als politiek gebied.
(Seldjoekse Turken = tot de islam bekeerd nomadenvolk)
- In 1055 wordt hun aanvoerder tot Sultan benoemd door kalief van Baghdad.
- Bij Manzikert (1071) verslagen ze het Byzantijnse leger waardoor ze bijna heel Klein-Azië onder controle krijgen. Later volgen Syrië en Palestina.
- In 1092 valt het grote Seldjoekse rijk uiteen in vele, kleinere gebieden.
- Gewelddaden waarmee hun veroveringen gepaard gingen, werd door Katholieke zijde voorgesteld als doorslaggevende reden voor kruistochten.
→ Christenen waren echter zeker niet enige slachtoffer
→ Intolerantie richtte zich veel meer tegen sjiieten. Van christenvervolgingen of systematische schendingen van de heilige plaatsen door de Turken bevatten de bronnen geen spoor.
Waren er in het Midden-Oosten zelf tijdens 11e eeuw ontwikkelingen die latere westerse invasies kunnen verklaren en rechtvaardigen? Werden christenen of hun heilige plaatsen daar ernstig belaagd? Was het Heilige Graf werkelijk bedreigd?
- De Islam probeerde in oorsprong geen andere godsdienst te zijn dan het joden- of christendom (erkenden hen als ‘volkeren van het boek’)
- Onderworpen niet-moslims genoten contractuele gastvrijheid (dhimma): garandeerde persoonlijke vrijheid + bescherming van goederen en erediensten.
- In deze gebieden heerste geen eenduidige religieuze situatie van dominerende moslims en onderworpen christenen. (Veel etnische, taalkundige en culturele verschillen).
- Van segregatie of gettovorming was geen sprake: Veel joodse en christenlijke gemeenschappen hadden moslims als bevrijders begroet.
