Incongruentie

tussen bewuste beleving (zijn ik of zelfbeeld) en datgene wat zich aan wezenlijke ervaringen buiten het bewustzijn afspeelt (de ervaring) Verschil tussen gesubcipieerde (onder invloed buitenwereld onderdrukte ervaringen) en bewuste beleving (= incongruentie) veroorzaakt spanning en onrust in de persoon.

Incongruentie: zijn en doen op manier die niet bij zijn echte, persoonlijke ervaring past.

Incongruentie is de kern van psychopathologie:

• Zelfbeeld (beeld waarop iemand zichzelf beleeft)
• Zelfideaal (beeld waaraan persoon zou willen voldoen)

Fully-functioning person wanneer zelfbeeld en zelfideaal samenvallen.

Als mensen bewust of via subceptie grotere incongruentie beleven, is er ook grotere afstand tussen zelfbeeld en zelfideaal en kans op meer psychische problemen.

Rogers opvattingen:

• Geen uitgebreid overzicht categorieën (uniciteit, totaliteit, niet specifieke symptomen)
• Hulpverlener niet rol expert: therapeut creëert voorwaarden waaronder cliënt in staat is zelf diagnose te stellen, te ervaren en te accepteren
• Niet ziekte: gedragingen (als gestoord/onaangepast aangeduid) vinden oorzaak in verstoorde of zelfs geblokkeerde zelfverwezenlijking, die gevolg is van incongruentie.
• Gestoorde belevingsvorm, individu zich afsluit voor wezenlijke ervaringen, communi-catiestoornis binnen persoon, die ook tot problemen in de omgang met anderen leidt.
• Incongruentie oplossen, door toegang te krijgen tot zijn werkelijke ervaringen, ook al zijn ze ongewenst; en deze leren aanvaarden als deel van zichzelf. Pas dan in staat rijkere schakering gevoelens te ervaren en intensere, meer bevredigende relaties.
• Alle problemen terug te voeren tot 1: contact met werkelijke ervaringen kwijtgeraakt:
  • Wie ben ik werkelijk?
  • Hoe kan ik in contact komen met echte zelf, onder de oppervlakte van mijn uiterlijk gedrag?
  • Hoe kan ik mezelf worden?

Zolang men er in slaagt zeer bedreigende ervaringen buiten bewuste beleving te houden, kan men zeker evenwicht handhaven. Soms echter lukt dit niet meer gevolg is desintegratie van beleving en het ik (beeld dat men van zichzelf had klopt niet meer leidt tot verwarring en vreemd gedrag) Psychotische stoornissen zijn (volgens Rogers) het gevolg van incongruentie tussen zelfbeeld en de ervaring.