tweeledig geïnstitutionaliseerd overleg

Interprofessioneel niveau

• NAR (nationale arbeidsraad)
  • samenstelling:
    • werkgevers: VBO 8, Middenstanders 3, landbouworganisaties 1, social-profit 1
    • werknemers: ACLVB 1, ABVV 6, ACV 6
• adviserende bevoegdheid
• beslissende bevoegdheid: afsluiten van interprofessionele collectieve arbeidsovereenkomsten
  • diverse onderwerpen, maar niet over de loonvorming
    • loonvorming door groep van 10
  • >100 cao’s afgesloten
  • algemeen bindend verklaren van een cao
  • sociaal parlement

• CRB (Centrale Raad voor het Bedrijfsleven)
  • economische bevoegdheden (geen sociale)
  • louter adviserende bevoegdheid
    • belangrijkste adviezen over internationale concurrentiepositie en de loonontwikkeling
    • vormt het startpunt van de onderhandelingen in de groep van 10

Sectoraal niveau

• PC (Paritaire Comités)
  • wordt opgericht bij KB
  • wie: sectorale organisaties van werknemers en werkgevers
  • bevoegdheden:
    • sectorale cao’s (kunnen ook algemeen bindend zijn)
    • advies aan regering, NAR, CRB
    • voorkomen en bijleggen sociale conflicten
    • andere taken (bij wet toevertrouwd)

 het belangrijkste sociaal overlegorgaan in België, in het bijzonder over loonvorming

• BRC van de CRB (bijzondere raadgevende commissies van de Centrale raad voor het bedrijfsleven) vroeger bedrijfsraden
  • dezelfde bevoegdheden als CRB maar op sectoraal niveau
  • vooral betekenis als forum voor economisch overleg tussen sociale partners in een bepaalde sector

dienst voor collectieve arbeidsbetrekkingen

• infrastructuur
• voorbereiding teksten KB’s voor algemeen bindend verklaring
• registratie van de cao’s
• bemiddeling bij sociale conflicten

ondernemingsniveau:

• OR (ondernemingsraad)
  • In bedrijven van 100 en meer werknemers
    • Vertegenwoordigers werknemers worden verkozen via sociale verkiezingen
    • Paritaire samenstelling
  • Samenwerkingsorgaan  democratisering van het bedrijfsleven
    • Instrument van integratie van de werknemersbelangen via het principe van raadpleging
    • Geen eisende functie
    • Geen loononderhandelingen of cao’s

• Bevoegdheden:

• Informatiebevoegdheid: recht op grondige informatie
  • Economische, financiële en sociale informatie
  • Vormverplichtingen en periodiciteit zijn zeer gedetailleerd geregeld
  • Verplichte kennisgeving van de intentie om over te gaan tot collectief ontslag
  • Suggestie, advies, bezwaarrecht
  • Beperkte beslissingsbevoegdheid (vakantiedata)
  • Beperkte controlebevoegdheid (sociale en industriële wetgeving)
• CPBW (Comité voor preventie en bescherming op het werk)
  • In bedrijven van 50 en meer werknemers
    • Paritaire samenstelling
    • Vertegenwoordigers werknemers worden verkozen via ‘sociale verkiezingen’
• SA (Syndicale afvaardiging)
  • Oprichting geregeld door cao nr. 5 en door paritaire comités
    • Concrete organisatie is zeer verschillend van bedrijf tot bedrijf
    • Geen paritaire samenstelling
    • Bescherming tegen ontslag
  • Eisend en contesterend karakter
    • SA is officieel de vertegenwoordiging van het personeel
    • SA is officieel niet de vertegenwoordiging van de vakbond!
  • Diverse bevoegdheden
    • O.a. het voeren van onderhandelingen over een bedrijfs-cao
    • Weliswaar geen beslissingsbevoegdheid!

Sociale verkiezinge

• Worden vierjaarlijks georganiseerd
• Lijsten worden voorgedragen door representatieve vakbonden
  • Uitzondering: min 100leden en 15 kaderleden  afzonderlijk kiescollege met lijsten uit NCK (Nationale Confederatie van het Kaderpersoneel)
  • Geen stemplicht
  • Verkiezingsresultaten worden soms als basis gehanteerd voor de verdeling van de mandaten in andere overlegorganen