Communicatief en strategisch handelen

De onderliggende oriëntatie voor strategisch handelen is de individuele strevingen zo efficiënt mogelijk door te zetten en impliceert dus een instrumentale manier van met elkaar omgaan, een doelrationele wijze van sociaal handelen. Het sturingsmechanisme in dit handelen is geld en macht.

Bij communicatief handelen is er geen doelrationele orëntatie in het geding maar een gerichtheid op onderlingen verstandhouding, op een gedeeld of wederzijds begrip.

Ze zijn dus uit op een wederzijds consensus of overeenstemming n wel met betrekking tot de globale handelingssituatie en de gevolgen daarvan voor de individuele handelingsplannen.

De waarheidsclaim slaat op de waarheid van de feiten. De normatieve claim slaat op de juistheid van de sociale norm waarop men zich beroept. De waarheidsclaim verwijst naar de authenticiteit van de subjectieve beleving.

Communicatieve handelen bezit een eigen soort redelijkheid, door Habermas communicatieve rationaliteit genoemd. Deze rationaliteit heeft niet te maken met het efficiënt nastreven van inividuele doelen of waarden, maar wel met de opgave van goede redenen of argumenten in een dialoogsituatie, door hem Diskurs genoemd.

Heel veel interacties gebeuren zonder een expliciet gevoerde dialoog, maar verlopen vanuit de veronderstelling dat de spreker desgevraagd de gemaakte aanspraken op waarheid en/of juistheid door het aanvoeren van goede redenen kracht zal kunnen bijzetten en in het geval van aanspraken op waarachtigheid door te verwijzen naar consistent gedrag
Roozbeh Ahmadi Zadeh Yekta Samenvatting sociologie

Leefwereld is het geheel van impliciete vanzelfsprekendheden, een reservoir in gesprekken niet nader gethematiseerde overtuigingen betreffende de objectieve, sociale en subjectieve wereld.
Communicatief en strategisch handelen zijn verbonden met onderscheiden velden. Een veld is een relatief autonoom netwerk waarbinnen zich een sociale en culturele praktijk afspeelt.

Uit het strategisch handelen ontstaan autonome subsystemen: politiek en economie.
Die systemen hebben zich ontkoppeld van het veld van communicatief handelen, en onze leefwereld.
Strategisch en communicatief handelen behoren dus tot onderscheiden velden: systeemwereld enerzijds en de leefwereld anderzijds.

Weber noemt dit van een toename van doelrationeel handelen.
Habermas als een kolonisatie van de leefwereld door deze systemen.
Dit houdt in dat onder druk van economie en politiek een communicatieve voor een strategische handelingsoriëntatie plaatsmaakt. Communicatief of talig overleg wordt ingeruild voor individueel strategisch handelen.
Er zijn organisaties die als systeem gericht zijn op strategische zelfhandhaving, maar steeds meer afhankelijk worden van de creativiteit van medewerkers en het vermogen van die medewerkers om om te gaan met diversiteit.