De rol van de Europese Unie

Door de verdergaande samenwerking van de lidstaten is de EU een belangrijke economische machtsblok in de wereld geworden. Uitgangspunten van de samenwerking was het creëren van een gezamenlijke markt en het wegnemen van handelsbelemmeringen tussen de lidstaten onderling. Deze bescherming van de EU-markt maakt het voor derdewereldlanden moeilijker om naar Europese landen te exporteren. Toch kunnen ontwikkelingslanden ook baat hebben bij de EU. Na de Wereldbank is de EU ook een organisatie die multilaterale ontwikkelingshulp geeft.

Met een aantal ontwikkelingslanden (vooral voormalige kolonies van de lidstaten in Afrika, het Caribisch gebied en de Pacific die geen met de landen van de EU concurrerende economische structuur mochten hebben) heeft de EU bijzondere betrekkingen aangeknoopt. Deze associatie met de EU levert de ontwikkelingslanden handelsvoordelen op, maar zo plukt de EU ook zijn vruchten ervan; zo zijn zij verzekerd van de invoer van grondstoffen, terwijl zij weinig concurrentie hoeft te duchten van haar handelspartners.

Ook met de landen rond de Middellandse Zee heeft de Eu de ontwikkelingssamenwerking geïntensiveerd. Met andere ontwikkelingslanden zijn handels- en samenwerkingsverdragen gesloten. Via het Europees Ontwikkelingsfonds wordt hulp gegeven. Toch zijn er tegenstrijdigheden in het EU-beleid te vinden. Zo is het merkwaardig te noemen dat de EU zegt te streven naar conflictbeheersing, terwijl veel landen van de EU wapens leveren aan derdewereldlanden. Ook is het streven naar integratie van ontwikkelingslanden in de wereldhandel moeilijk te rijmen met het weren van producten van die landen om de interne markt te beschermen. De EU vindt ook dat prioriteit zou moeten liggen bij hulp aan de armste landen. Terwijl zij dit steeds minder deden in de negentiger jaren. Hierbij speelt natuurlijk eigenbelang een grote rol.

De Nederlandse regering streeft binnen de EU vooral naar ruimere toegang van de minst ontwikkelde landen tot de Europese markt, verbetering van de samenhang van ontwikkelingssamenwerking in EUverband en het tegengaan van ondoorzichtigheid en verspilling.