Validiteit van gemanipuleerde variabelen

Reactiviteit= Hawthorne-effect:

Dat mensen zich anders gaan gedragen wanneer ze weten dat ze onderzocht worden. Daarnaast kunnen verwachtingen van degenen die het experiment uitvoeren de uitkomsten onbewust beïnvloeden. De variabele is dan niet goed gemanipuleerd.

Ook kunnen onderzoekers ten onrechte het verwachte effect waarnemen.