Vanuit dit perspectief ontkent Nozick tevens dat individuen een morele plicht tot sociale solidariteit zouden hebben die gebeurlijk afdwingbaar zou zijn. Solidariteit afdwingen is in strijd met een individueel vrijheidsmoraal.
Belasting en iedere vorm van herverdeling zijn niets anders dan moderne vormen van slavernij.
i. Benaderingen die zich baseren op eindtoestanden
Deze benaderingen hebben volgens Nozick geen enkele morele waarde. Hij verwijt benaderingen die zich baseren op eindtoestanden vooral dat zij een voortdurende inmenging met individuele vrijheidsrechten legitimeren.
ii. Nozicks benadering: het principle of entitlement
Dit luidt: ‘from each as they choose, to each as they are chosen. Dit is volgens Nozick de enige manier om te ontvluchten aan de rechtvaardigheidstheorieën die zich om eindtoestanden bekommeren.
Een rechtvaardige, libertaire samenleving huldigt volgens Nozick volgende stelregels:
In deze benadering vormen rechten side constraints die onder geen enkel beding, zelfs niet om de welvaart van de hele maatschappij te verhogen mogen worden overschreden en die evenmin op grond van een regelutilitarisme tegenover elkaar mogen worden afgewogen.
Alleen het individu is souverein binnen zijn rechten.
De vrije markt is volgens Nozick een superieur verdeelmechanisme omdat het de individuele vrijheidsrechten van mensen respecteert terwijl het bovendien de economische efficiëntie bevordert. De markt brengt een superieure maatschappelijk ordening tweed: een evolutionair ordeningsmechanisme (cosmos), niet een gewild geplande ordering (taxis).
Beginselen als: voor iedereen evenveel zijn voor Nozick onaanvaardbaar à principle of entitlement
“from each as they choose, to each as they are choosen”
Het is de enige mogelijkheid om te ontsnappen aan de voortdurende interferentie met individuele vrijheidsrechten die iedere rechtvaardigheidstheorie bekommerd om eindtoestanden met zich meebrengt. Hij justifieert dit beginsel als volgt: een theorie die ervan uitgaat dat er zekere goederen zijn die men te verdelen heeft berust op drijfzand. (vb. ‘Wilt Chamberlain’ casus)
De libertaristische moraaltheorie gaat uit van de onvervreemdbaarheid van het individuele recht op vrijheid als zelfbeschikkingsrecht en als eigendomsrecht en keert zich tegen eender welke vorm van paternalisme waarbij individuele vrijheidsrechten om welke reden ook met de voeten wordt getreden.
Maw iedereen heeft zijn basisrechten of entitlements (vb. schoonheid) en men mag deze aanwenden om bepaalde dingen te verkrijgen waarna men de verkregen dingen voor zichzelf mag houden.
De opzet van Nozicks Anarchy, State and Utopia is tweeërlei:
1) hij ontwikkelt een denkkader waarbinnen morele justificaties voor het monopolie over geweld en voor de herverdelende functies van de staat worden ontkracht.
Nozick grijpt terug naar het liberale individualisme, zoals hij het aantreft in het werk van John Locke. Daarin vormt de erkenning van zekere onvervreemdbare natuurlijke vrijheidsrechten van het individu het uitgangspunt. De vraag is dan of op grond van dergelijk uitgangspunt, de staat als legitiem kan verschijnen. Een centraal argument van Nozick is dat pogingen om baten en lasten te verdelen volgens een vastgelegd schema, onaanvaardbaar zijn omdat ze een onaanvaardbare inmenging in de individuele autonomie impliceren, en omdat ze gedoemd zijn om te mislukken omwille van het gebrek aan betrouwbare informatie over samenlevingen en economieën.
Ze worden meestal omschreven in termen van de volgende drie kenmerken:
De rechten waarover de libertairen het hebben zijn in de eerste plaats de rechten die individuen moet beschermen tegen de belangen van grote aantallen anderen. Dit centrale uitgangspunt (dat de natuurrechten moeten beschermd worden) heeft niets te maken met een berekening van de voor – en nadelen van het respecteren van die rechten, of met het egaliseren van de verdeling van baten en lasten in de samenleving, maar uitsluitend met ‘entitlements’. Op basis hiervan construeert Nozick zijn rechtvaardigheidstheorie met als uitgangspunt: de overtuiging dat er bepaalde dingen zijn die men niet behoort te doen ten aanzien van anderen, hoe groot ook de voordelen zouden zijn indien men het wel zou doen. De rechtvaardiging van dit uitgangspunt: een absoluut zelfbeschikkingsrecht.
Nozick ↔ Rawls
Nozick heeft het boek Anarchy, State and Utopia gepubliceerd als antwoord/kritiek op het boek A theory of justice. Maar op sommige vlakken vertonen deze twee boeken gelijkenissen:
Tegen het utilitarisme werd opgeworpen dat het geen onderscheid maakt tussen ‘persoonlijke’ en ‘externe’ preferenties. Nochtans heeft het eerste betrekking op het eigen leven en het tweede heeft betrekking op het leven van anderen. Door niet te differentiëren tussen persoonlijke en externe preferenties kan het utilitarisme grote bemoeizucht legitimeren met het leven van anderen.
Evenmin weet het utilitarisme de betekenis van individuele rechten, als hinderpalen tegen inbreuken op de belangen van de enen ten voordele van die van de anderen, een juiste plaats toe te kennen. Dit probleem van de rechten stelt zich scherp in het utilitarisme. Op één of andere manier benadert die theorie de maatschappelijke totaliteit als één groot individu in functie waarvan de echte individuen hun handelen moeten richten.
Morele monstruositeit: kleine groep onschuldigen boeten voor grote groep schuldigen - welzijn maximaliseren.
