markeert heel scherp het ontbreken van enige westerse coördinatie richting Palestina. De eerste vijand scheen de keizer van Byzantium aan de kruisvaarders geworden
=> In 1204 werd Constantinopel ingenomen en vestigden de kruisvaarders er een Latijns keizerrijk.
Verovering van Jeruzalem door Saladin in 1187, Sultan van Syrië en Egypte, was voor de Paus aanleiding voor oproep aan alle katholieke vorsten om op kruistocht te gaan.
- Keizer Frederik Barbarossa vertrok in 1189 met een enorm leger. Bij de tocht door het Byzantijnse rijk ondervond hij moeilijkheden, waarbij Duitse troepen Thessaloniki en Adrianopel verwoestten. Hij verdronk echter in 1190.
- Zijn zoon Frederik van Zwaben trok met een deel van het Duitse leger, dat zich bij de Franse en Engelse troepen van Richard Leeuwenhart en Filips II Augustus voegde. Dezen heroverden Akko in 1191.
- Tijdens het beleg stierf Frederik aan een besmettelijke ziekte, Filips vertrok spoedig. Richard moest in 1192 genoegen nemen met regeling over de toegang van pelgrims in Jeruzalem è 3e Kruistocht was geen groot succes.
=> In dit spanningsveld vond de derde kruistocht plaats (tweede dateert van 1146-1148)
Deze kolonisatie vormde de gestage onderstroom van westerse expansie, terwijl de kruistochten daarvan de spectaculaire maar niet bijzondere effectieve concentratiefasen waren.
Het valt niet te ontkennen dat de kruistochten nieuwe impulsen hebben gegeven aan de commerciële expansie van het westen. De oprukkende westerlingen irriteerden vooral de Byzantijnen, die van de kruistochten eigenlijk het herstel van hun eigen imperium hadden verwacht en niet de vestiging van Latijnse concurrenten in hun eigen achtertuin
waren, met de ridders en geestelijke orden, de derde categorie Latijnse kolonisten in het Oosten.
- Ze profiteerden van militaire bescherming van Latijnse versterkingen en lieten zich ruimschoots belonen voor hun diensten (vb. maritieme ondersteuning bij veroveringen van havensteden).
- Jarenlange oorlog stuurde echter handelsrelaties erg in de war, vooral met het achterland in het Midden en Verre Oosten.
- Commerciële belang van nieuwe Latijnse vestigingen in Levant mag niet overschat worden: handelsgebieden als Byzantium voor Venetië en Egypte voor Genua bleven primeren.
- In 1187 komt hier verandering in: Saladin herovert Jeruzalem en de Franken moeten veel terrein prijsgeven. è Latijnse handelaars werden nu voor het eerst uit Egypte geweerd, zodat ze zich wel moesten heroriënteren op de Levant.
- Italiaanse steden bouwden nu in de Latijnse gebieden stevige handelsposten uit, waarover ze exclusieve jurisdictie opeisten en uit hun moedersteden consuls afvaardigden. Hierin genoten ze een volledige bestuurlijke en juridische autonomie en konden hun cultuur in eigen kring beleven.
zie ook hoofdstuk 7)
