Begrip ‘Middeleeuwen’ heeft alleen betekenis in een Europese context, maar het geografisch Europa is niet het beste ruimtelijk kader.
Bv: voor schrijvende clerus waren de grenzen die van de christelijkheid (maar hiermee was de noordpoolcirkel of het Oeral nog bijlange niet bereikt)
Geografische variatie heeft zeker bijgedragen tot het langdurig in stand houden van onderling sterk verschillenden culturele niches. De grote mate van plaatsgebonden - heid gaf aanleiding tot het ontstaan van grote verschillen in de economische en culturele ontwikkeling.
- Verzwakking en verdwijning van het gecentraliseerde imperiale Romeinse staatsverband met een daaraan ondergeschikt systeem van productie en distributie
- Migratie en sedentarisatie van statenloze samenlevingen met een hoofdzakelijk lokale zelfvoorziening in de direct daaropvolgende eeuwen
- Vergroting van de landbouwproductie in het kader van lokale heerschappijen waardoor op lange termijn bevolkingsgroei en sedentarisatie mogelijk werden
- Diepgaande commercialisering en expansie van de economie, die de vorming van dynastieke staten ondersteunt
- Ontwikkeling van een nieuwe spiritualiteit bij de massa van gelovigen
- Grootscheepse verschriftelijking van openbare en private communicatie in de diverse volkstalen
Beginperioden
- Islam en Europa (> Pirenne)
- Karel de Grote
- “Late Antiquity”: 400 – 600 = extra periode
Een nieuwe tijd?
- Ontdekkingen? Columbus is slechts 1 van de vele ontdekkingsreizigers en de expansiedrang was al langer bezig
- Reformatie? kon ook vroeger of later gebeurd zijn en is dus een relatief gegeven
ME tot:
- Twaalfde eeuw?
- Achttiende eeuw?
Begindata
- 410: plundering van Rome door de visigoot Alarik
- 476: val WRR à verovering door generaal Odoavakar die rex gentium wordt
- 481: Clovis wordt koning van de Franken
Einddata
- Ca. 1450: boekddrukkunst
- 1453: val Constantinopel
- 1492: Columbus ontdekt Amerika
- 1517: Luther
- Noord- en Midden – Italië: hoog ontwikkelde stedelijke samenleving
- Scandinavië, Centraal- en Oost – Europa: primitieve landbouwers en nomaden
= ‘die Ungleichzeitigkeit des Gleichzeitigen’ = het naast elkaar bestaan op hetzelfde moment van samenlevingen op verschillende ontwikkelingsniveaus
>>> interactie zorgt voor dynamiek !
