Wilson studeerde rechten en politieke wetenschappen, en promoveerde later tot professor in de rechten en politieke economie aan de Princeton University.

Wilson’s politieke carrière begon in 1910 als gouverneur van New Jersey, waar hij naam maakte als progressief hervormer.

Zijn politieke en sociale hervormingen, de New Freedom, brak op het eerste zicht met het New Nationalism van T. Roosevelt in de zin van hun opvatting over de trusts.
Wilson vond dat: “If America is not to have free enterprise, she can have freedom of no sort whatever”

Hij was niet tegen grote (vrije) ondernemingen maar wel tegen monopolies omdat die laatste een struikelblok waren voor de vrije markt, hij een grote voorstander en supporter van KMO’s .
Het uiteindelijke verschil zat ’m niet in het resultaat, maar wel waarop het doel werd bereikt, zo kwam er een strengere en betere antitrustwetgeving, de Clayton Antitrust Act.

Uiteindelijk verliet Wilson meer en meer zijn New Freedom, en rende hij meer de geest van het New Nationalism achterna.

Zo voerde hij een gehele hervorming van het bankwezen door, zo werd in 1913 de Federal Reserve Act aangenomen die het systeem van de Amerikaanse Centrale Banken creëerde. Hiermee werd voor het eerst in de geschiedenis van de VS de nationale munt direct door de overheid gereguleerd en was de uitgifte van munten en bankbiljetten niet meer in privé handen. Er werden in totaal 12 Centrale Banken opgericht die gezamelijk onder controle van de Federal Reserve Board kwamen te staan.

Het democratiseringsproces in het algemeen werd ook onder Wilson verder gezet.
In 1913 verlaagde het Underwood Tariff de protectionistische handelstarieven op vele goederen zoals katoen, voedingsmiddelen, ijzer en staal, waardoor het gemiddeld levensonderhoud voor de gewone mensen veel goedkoper werd.
Verder werden wetten aangenomen die arbeiders nog beter moesten beschermen en werden de eerste stappen genomen aangaande sociale zekerheid voor werknemers die arbeidsongeschikt werden.
Een economische neergang die zich rond 1913-1914 inzette had negatieve effecten op de internationale handel en verminderde het effect van de Underwood Tariff.

Tijdens zijn presidentschap worden ook enkele amendementen aan de Grondwet toegevoegd:

• 16^de amendement: Congres gemachtigd om op federaal niveau inkomstbelastingen te heffen
• 17^de amendement: directe verkiezingen in plaats van getrapte voor Senatoren
• 18^de amendement in 1819: verbod op productie, verkoop en transport van alcohol
• 19^de amendement uit 1920: algemeen vrouwenkiesrecht voor federale verkiezingen

Wilson had de verkiezingen van 1916 gewonnen door te zeggen dat er geen Amerikanen gingen vechten in Europa, maar in 1917 moet hij toch toestemming gaan vragen aan het Congres om Duitsland de oorlog te verklaren…

• Duitsland had rond GB een complete duikbotenoorlog ingesteld, elk schip werd getorpedeerd, zo werd ook in 1915 de Amerikaanse Lusitania vernield, de oorlog werd echter niet verklaard.

• Op 16 januari 1917 werd echter het zogenaamde Zimmermanntelegram onderschept waarin Duitsland formeel de Mexicaanse regering steun aanbod indien Mexico de VS de oorlog zou verklaren indien Amerika zich tegen Duitsland zou keren. Mexico werd door de Duitsers onder andere belooft dat het gebied dat de VS in de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog had verkregen weer zou kunnen terugwinnen.

Na het Zimmermann-incident kon Amerika haar neutrale positie niet meer handhaven, en verklaarde vervolgens op 2 april 1917 de oorlog aan Duitsland.

Wilson was een uiterst godsdienstig man en had bijna een heus messianistische idealisme, Amerika moest volgens hem de democratie over de wereld verspreiden en een moralistisch leiderschap tonen. “To end all wars and to make the world safe for democracy” waren zijn woorden, het reflecteert ook de idée van het 17eeuws City Upon A Hill
Amerika neemt gedurende 19 maanden deel aan Wereldoorlog I, met een totale inzetting van 400.000 manschappen waarvan er 50.000 sneuvelen en 60.000 omkomen door ziektes (Spaanse griep)

Na de oorlog zette Wilson zich met wisselend succes in voor de wereldvrede. Op 8 januari 1918 sprak Wilson zijn beroemde Veertien Punten uit, waarin hij onder meer pleitte voor een verbondschap van landen, zelfbeschikkingsrecht der volkeren, voor een organisatie die instond voor de territoriale onschendbaarheid en politieke onafhankelijkheid van grote en kleine landen.

In Versailles wou Wilson een goed en rechtvaardig vredesverdrag:

• Tegen zware herstelbetalingen omdat het een mogelijke voedingsbodem was voor frustraties.

• zelfbeschikkingsrecht der volkeren, hij bedoelde hiermee dat een volk nooit oorlog wilt maar wel hun monarchen, het volk moet dus aan de macht zien te komen…
  Hierdoor werden ook de dubbelmonarchie van Oostenrijk-Hongarije opgeheven.

• collectieve veiligheid d.m.v. de League of Nations waarin landen konden praten over hun problemen op basis van formele gelijkheid, de VS stapt uiteindelijk niet mee in het project.

Voor zijn inzet voor de wereldvrede ontving Wilson in 1919 de Nobelprijs voor de Vrede. Tot zijn grote teleurstelling werden de Verenigde Staten zelf geen lid van de Volkerenbond

Warren G. Harding (1920- 1924) werd de volgende president met de slogan ‘Back to Normalcy’ en trokken de Amerikanen zich terug op zichzelf.
.

Theodore Roosevelt en Woodrow Wilson waren beide moderne presidenten en brachten veel verandering in hun land maar ze hadden een totaal verschillende karakter. T. Roosevelt was de warrior, Wilson was de priest. Maar beide waren voorstander van de ‘The imperial presidency’: president boven het Congres. Theodore Roosevelt en Wilson hebben veel bijgedragen aan de Progressive Mouvement en hebben Amerika op de wereldkaart gezet.

Theodore Roosevelt resideerde in het Witte Huis van 1901 tot 1909 en was een Republikein.

Onder zijn bewind nam het Progressivisme een hoge vaart en veranderde er heel veel in de VS, zijn presidentschap wordt als een van de meest succesvolste en belangrijkst gezien…

Na de Amerikaanse burgeroorlog kende men een sterk Congres en een zwakke president.
Theodore Roosevelt gaf het Witte Huis terug een centrale plaats in het politieke landschap, zijn presidentschap wordt ook wel de ‘Imperial Presidency’ genoemd. waarbij het witte huis een centrale rol speelt aan de macht.

Hij kwam uit een zeer welstellend gezin, hij zetelde op zijn 23 jaar al in de State Assembly van New York, dezelfde staat waarvan hij later Gouverneur zou worden.

Als kleine jongen had hij een redelijk slechte gezondheid, zo leed hij ondermeer aan astma.
Toen zijn eerste vrouw en moeder op dezelfde dag stierven en zijn gezondheid verslechterde (astma)

vertrok hij naar het Dakota Territory om er twee jaar als veehouder te werken.
Hij was een erg veelzijdig en energiek man: zo heeft hij niet alleen als rancher geleefd maar ook als ontdekkingsreiziger, historicus, jager en militair.

Theodore Roosevelt was een ware conservationist en bracht zijn voorliefde voor de natuur met zich mee naar het Witte Huis. Onder zijn regeerperiode werd ruim 1 miljoen km² land gereserveerd voor het behoud van natuurschoon en unieke ecosystemen alsmede archeologisch belangrijke gebieden. Het systeem van Nationale Parken in de VS werd sterk uitgebreid, niet alleen met nationale parken maar ook met nationale bossen, monumenten en beschermde natuurgebieden voor diverse vogel- en diersoorten. Ze kwamen onder controle van de National Forest Servic.

In 1906 werd ook de ‘Pure Food and Drug Act’ aangenomen door ondermeer kritiek van Upton Sinclair op de gevaarlijke inhoud van bepaalde producten en zgn. medicijnen. Ook werd de kwaliteit v/h vlees door de federale overheid geïnspecteerd en werden bepaalde producten verboden voor hun overdreven inhoud van bepaalde, gevaarlijke en illegale stoffen (cocaïne,…)

Het was de eerste regeringsmaatregel ter bescherming van de consument.

In 1902 moest Theodore Roosevelt interveniëren in een 163-dagen durende mijnwerkersstaking van de United Mine Workers of America omdat de verwarmingsmogelijkheden van vele huishoudens in het gedrang kwam. De mijnwerkers kregen 10 % opslag en een 9uur werkdag.

Hij bond ook de strijd met de corruptie in de administratie en met de grote trusts die volgens hem misbruik maakten van de gehele samenleving. Theodore Roosevelt wordt ook wel de ‘Trustbuster’

genoemd omdat hij veel grote bedrijven verplichtte zich te splitsen in verschillende kleine bedrijven. Hij maakte echter een onderscheid tussen goed en slechte trusts, of respectievelijk diegene die het algemeen belang dienen en vooruitgang brengen en diegene die de consument uitzuigen, de markt manipuleerde en veel ambtenaren omkocht.

Theodore Roosevelt had als doel een moderne, sociaalrechtvaardige en industriële samenleving uit te bouwen, waarbij de klemtoon van de macht bij de nationale, federale, regering lag
Hij wou een einde maken aan de laisser-faire politiek ten opzichte van de economie.

Men noemde zijn beleid de Square Deal of New Nationalism:

• regeringscontrole over ondernemingen
• consumentenbescherming
• bescherming van de natuurlijke hulpbronnen
• President werd de spilfiguur van de macht en het politieke leven, iedere actie of daad is veroorloofd tenzij het is verboden door de Grondwet.

Op het buitenlandsvlak was hij een echte internationalist/expansionist, volgens hem moest de VS betrokken zijn bij de internationale politiek en moest het zelf een imperiale mogendheid worden…
Zijn grootste succes op buitenlands gebied was volgens hem de realisering van het Panamakanaal.
In die tijd was Panama een deel van Colombia, daardoor had hij een pact gesloten met de Colombiaanse regering het plan werd echter in de Colombiaanse Senaat verworpen.
Daarop steunde hij een separatistische beweging die streefde naar een onafhankelijk Panama, de VS erkende als eerste het nieuwe land en kreeg in ruil voor haar steun de concessie om een kanaal te bouwen van de Atlantische naar de Grote Oceaan.

Roosevelt bouwde tijdens de Spaans-Amerikaanse Oorlog een vrijwilligersleger op eigen kosten, de zgn. ‘Rough Riders Regiment (1898)’Theodore Roosevelt was leider ervan en is er gaan vechten.

Roosevelt breidt de 19eeuws Monroedoctrine uit met de Roosevelt Corrolary, deze houdt in dat in
Latijns Amerika de VS het recht opeist om in deze landen de interveniëren wanneer in deze landen de politieke stabiliteit in het gedrang kwam of als de Amerikaanse belangen in gevaar kwamen. De VS intervenieerde diverse malen in Midden-Amerika en het Caraïbische gebied.

Ook in het Verre Oosten had Amerika interesse, maar omdat Amerika als laatkomer arriveerde, en een groot deel al was ingenomen door de Europeanen, eisten ze een Open Door Policy t.o.v. China waardoor iedereen zich er vrij zou mogen komen vestigen en handel drijven…

De marine werd onder Roosevelt sterk uitgebreid en de ‘Great White Fleat’ werd de hele wereld rondgezonden om te laten zien dat Amerika een grote mogendheid was geworden.

Roosevelt schoof na zijn twee ambtstermijnen (een traditie geschapen door Washington) William Howard Taft naar voor als nieuwe presidentskandidaat voor de Republikeinse Partij.

Tussen 1909-1910 ging Roosevelt op expeditie naar Afrika in opdracht van het Smitsonian Institution en het American Museum of Natural History , daar schoot en ving hij en zijn gevolg meer dan 100.000 dieren om ze in musea over geheel Amerika ten toon te stellen. Hij is ook op expeditie geweest naar het Amazonegebied in Brazilië waar hij een zijrivier van de Amazone ontdekt, nl. de Rio Teodoro.

Na vier jaar regeren had Taft zowel de Democraten als een groot deel van zijn eigen Republikeinse Partij tegen zichzelf in het harnas gejaagd en in 1911 brak ook Roosevelt met zijn protégé door zichzelf als kandidaat voor het presidentschap op te werpen. Tijdens de nomineringsconventie van de Republikeinen in 1912 was het lange tijd onzeker of Taft de meeste delegatieleden voor zich zou weten te winnen maar na twee weken was het voor Roosevelt duidelijk dat Taft aan het langste eind zou trekken. De oud-president brak hierop met zijn partij en richtte zijn eigen Progressieve Partij op. Deze partij kreeg de volksnaam Bull Moose Party nadat Roosevelt had verklaard zo fit als een eland (Engels: Moose) te zijn.

Tijdens de verkiezingen slaagde Roosevelt er niet in om de overwinning naar zich toe te trekken maar hij haalde zoveel stemmen weg bij de Republikeinen dat ook Taft een verlies moest verwerken. De uiteindelijke overwinning ging naar de kandidaat voor de Democratische Partij, die, hoewel hij minder stemmen vergaarde dan zijn twee concurrenten bij elkaar opgeteld, met gemak de overwinning in het kiescollege behaalde. Als gevolg van deze splitsing in de Republikeinse Partij zou deze laatste een steeds meer conservatieve koers gaan varen in de decennia die volgden.

Woodrow Wilson (1913-1922) werd verkozen als de nieuwe president.