heeft zijn doel en betekenis in zichzelf (-> verlaten van imitatie-theorie), het kunstwerk is een wereld op zich, geen enkel deeltje is toevallig, maar noodzakelijk voor een functionerend geheel (zoals bij een organisme).

-> Streven naar een eenheid die met de verlichting verloren ging.

Belangrijk is een de reflectie binnen de romantiek, een reflectie verbonden met een Kantiaans bewustzijn van de scheiding. De kunst = de ervaring bij uitstek van de eindigheid.

De romantici willen vanuit een filosofische droom een nieuwe kunst gemaakt zien.

Deze keer geen klassieke retorica die regels oplegt -> een volledig autonome kunst

Ook hier weer een zuiver esthetisch oordeel: belangeloos, zonder begrip, ! ! ! enkel op het gevoel en toch algemene instemming vraagt. Het verschil met het schone zit ‘em in het remmende effect.

Tegenover het sublieme geplaatst , ontregelt een vormeloosheid de werking van kennisapparaat. Vb: storm, zee, rots, blabla (onbepaalde contouren).

Er gaat geen reële dreiging van het object uit, het ziet er enkel zo uit. De mogelijkheid verzwolgen te worden, da’s kicken zenne.

Het sublieme is niet meer door de verbeelding te vatten (en dus ook niet door het verstand), te veel tijdruimtelijke impressies, al de rest lijkt klein.

-> bovenzintuigelijke impressie.

Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal

Het oordeelsvermogen schakelt van het zintuigelijke niveau over naar dat van de rede. Er wordt van de verbeelding geëist een onaanschouwelijk idee aanschouwelijk te maken -> mislukt -> superioriteit rede. De paradox van het sublieme: geconfronteerd met de begrensdheid van zijn verbeelding, ontwaakt in het subject een vermogen het oneindige te denken.

Deze niveauswitch vertaalt zich in een gevoel van ambivalentie: beklemmend tekort voelt als vreugdevolle overvloed, het subject dat tot niets herleid is, ervaart iets dat alles te boven gaat: zijn (bodemloze) vrijheid -> met het sublieme raakt de mens aan de grond van de zedelijkheid.

En dan nog vier alinea’s die me te veel worden.

Wanneer er algemene instemming voor een ! ! ! ! ! ! smaakoordeel verwacht wordt, is dat omdat de kenvermogens, verbeelding en verstand, goed op elkaar afgestemd voelen. Dat voelen van het respecteren van een algemene norm, gaat terug op de rede. Een smaakoordeel in niet en wél op begrippen gebaseerd.

Niet, omdat men anders rationeel over esthetische kwesties zou kunnen beslissen. Wél, omdat er desondanks wel over gediscussieerd wordt. Het is een idee van de rede, dat op de achtergrond meespeelt en de hoop motiveert om te vergelijken en te debatteren.

Voornamelijk is dit het IDEE VAN DE VRIJHEID, grondvoorwaarde van het ethisch handelen.

-> Het esthetische gevoel = ervaring van objectieve manifestatie van vrijheid.

Kant noemt schoonheid het symbool van de zedelijkheid.

De redelijke mens kan niet anders dan moreel belang hechten aan alles wat het belangeloze spel van de verbeelding opwekt. En dus hecht de rede belang aan kunst, als deze belangeloos is (wat zelden is).

De natuur is een mooi model voor zo’n soort kunst. De natuur (als kunst) viseert geen doel, maar is toch doelmatig. Dit omdat zelf wie niet uit is op begrip, de natuur verbeeldt en begrijpt, omdat de natuur zich nu eenmaal zo aan ons presenteert (dat schrijven wij haar alleszins toe). Om deze gunst draait schoonheid, niet om begrip. (=Quatsch)

(De brug tussen subject en object, menselijke vrijheid en natuur, wordt nogmaals gelegd doordat er een soort vrijheid achter de natuur werkzaam is die aan beide ten grondslag ligt.)

Het oordeelsvermogen blijft echter reflexief: wij interpreteren de natuur alsof ze zich opzettelijk aan ons presenteert. De gunst waarover we spreken is er een die wij opnemen, niet eentje die zich aanbiedt.

En dan een deel waar ik geen hol van snap, over nog meer breuken en alweer vrijheid en out of the blue over het genie. En woorden als proliferatie helpen daar écht niet bij, Dominiek.