-> Individualistisch uitgangspunt: de samenleving= opstelsom van individu‟s.

De maatschappij kan beschreven worden als sciensefiction.( het contingente: de wereld had ook anders kunnen zijn). Een goed voorbeeld daarvan is Samuel Butler met erwhon. Het vertelt het verhaal van victoriaanse engeland waarin alles omgekeerd is, uurwerken verboden, machines beperkt,enz...

1. Het mattheus-effect

ROBERT MERTON:

• Mensen die we bevoorrechten zijn als bevoorrecht.
• Mattheus-effect: veel voorkomend sociaal fenoneem ->vernoemd naar bijbel
• Wetenschappers die een reputatie hebben opgebouwd zullen met verder werk hun reputatie gemakkelijker kunnen vergroten dan onbekende wetenschappers.Bekende wetenschappers krijgen dus ook betere kansen dan anderen.
• Invloed op wetenschap: de ideeën in een wetnschap worden dus makkelijker beïnvloed door bekende wetenschappers en zo blokkeert het de vooruitgang en vernieuwing van ideeën.
• Bekend voorbeeld: overheidsuitgaven

2. Onbedoelde gevolgen

-> gevolgen van redelijk handelen

• Uit de theorie van Robert Merton blijkt dat individueel handelen vaak onbedoelde gevolgen heeft die leiden tot perverse effecten.
• Het is redelijk handelen om wat een bekend wetenschapper zegt als waarheid te beschouwen. Door dat redelijk handelen is er een onbedoeld gevolg dat de wetenschap kan afgeremd worden.
• Die effecten zijn een complex samenspel van verschillende individuele bedoelingen en motieven, zij zijn een belangrijk onderdeel van het sociale of van de sociale werkelijkheid.

KARL POPPER

• Studie van onbedoelde effecten om de sociologie te verklaren

Er zijn twee belangrijke verschillende opvattingen over het „sociale‟

1. De eerste is gegroeid uit een aantal sociologen die zich verzet tegen de mensen die alles tot gedrag van individu willen terugbrengen
2. De tweede is gegroeid uit reactie tegen de wetenschap die de verklaring van menselijk handelen tot natuur willen reduceren.

1. Opkomst van de sociologie

Die 2 verschillende betekenissen vinden hun oorsprong in de groei van de sociologie: De sociologie als wetenschap onstond in de 19e eeuw, meer bepaald door het conflict tussen verlichting en tegen-verlichting.

VERLICHTING

• Grote aandacht voor individu-> alle mensen gelijk door gemeensch. natuur
• Rede en rationaliteit zijn een onderdeel van de menselijke natuur
• Geloof, religie en bijgeloof = slecht want zorgt voor het afwijken van de rede
• Groot toekomstoptimisme: als de mens zich laat leiden door de rede, zal hij erin slagen grote vooruitgang te boeken

UTILITARISME

• Stelling dat mensen van nature redelijk zijn moet aangevuld worden, want hoe komt een mens tot redelijk handelen? -> Antwoord/aanvulling van de utilitaristen:
• Iedereen streeft dezelfde doelen na: pijn vermijden en plezier maximaliseren !
• Hume: De mens wordt gedreven door passies en rede
• Bentham: De natuur heeft de mens onder het heerschappij van pijn en plezier gezet.

EMPIRISCHE WAARNEMING

Kritiek op utilitaristen

-> Men moet de mens gaan observeren en waarnemen ipv uittegaan dat de mens een uiteigenbelang handelend wezen is. Minder kijken naar de natuur, meer kijken naar hoe men handelt.

Empirisme:

• Beweging die aandacht heeft voor de omstandigheden waarin de mens leeft
• Mens observeren om zicht te krijgen op de levens van gewone mensen
• Verschillende sociologen deden observernd onderzoek:

1. Frédric Le play: bestudeerde het leven van de arbeidersklasse. Hij wou de relatie tussen gezinsbudget en levenswijze van het arbeidersgezin aantonen. Die methode wordt nog steeds aanvaard
2. Adolphe Quetelet: sociologie beschreef hij als „sociale mechaniek‟. Uitvinder BMI
3. Charles Booth: ook onderzoek naar het leven van arbeidsgezinnen

• Dankzij het onderzoek van die 3 sociologen kreeg de samenleving voor het 1st inzicht op het leven van gewone mensen.

2. De verankerde mens

• Belangrijk voor onstaan sociologie = DE TEGENVERLICHTING
• Mensen worden gedetermineerd door hun omgeving, het individu wordt verankerd in de omstandigheden waarin hij leeft.
• Materiële en culturele omstandigheden.
• Dit „tweede‟ pad wordt in H4 besproken.