= met minstens 1 controlegroep. > onderzoekseenheden op basis van toeval toegewezen. Extreem hoge scores bij voormeting al kunnen leiden tot een plafondeffect.

Extreem lage scores tot een vloereffect.

In een ontwerp van een onderzoek:

O= Waarneming T1= Tijdstip 1 R= Randomiseren

X= Experimentele stimulus T2= Tijdstip 2 etc.

Klassieke experimentele ontwerp:

R – proefpersonen ingedeeld in groep > bij beide groepen vindt er een voor- en nameting plaats : mochten er bij voormeting toch verschillen zijn dan kunnen deze statistisch worden gecorrigeerd.

Voormeting leidt tot extra informatie; groter onderscheidingsvermogen voor statistische toets. Een proef met voormeting kan dan ook minder proefpersonen bevatten.

Interactie-effect: Als de voormeting bijvoorbeeld een vragenlijst is, letten mensen daarna tijdens het zien van het filmpje bewuster op. = interactie tussen voormeting en experimentele variabele.

Kijken naar hoe intensief een therapie moet zijn kan bijvoorbeeld met meerdere experimentele groepen die verschillende toedieningen krijgen.

> kan bijvoorbeeld in een evaluatieonderzoek over de werking medicijn.

Mbv statistiek kan het verschil tussen de experimentele groep en de controle groep worden getoetst. De onderzoeker gaat dan na of het gevonden verschil op de afhankelijke variabele toe te schrijven is aan de toevalsfactoren of de systematische werking van de onafhankelijke variabele. Hoewel door randomisatie de groepen gelijk zijn samengesteld is het toch goed om te controleren of de beide groepen niet van elkaar verschillen op externe kenmerken.