1. H: onmogelijk dat mens in natuurtoestand al natuurlijke rechten en plichten zou hebben.

2. H: Rechten en plichten hebben maatschappelijke oorsprong

L: Rechten en plichten hebben een goddelijke oorsprong.
=> de mens bestaat al als individu in zijn relatie tot God nog voor hij in de sociale verhoudingen binnentreedt. God heeft mensen individueel geschapen.

(Dit idee komt volgens sommigen alleen in christelijke cultuur voor waardoor wortels v. modern individualisme in christendom zouden liggen volgens hen)

3. Bij Locke is het onderscheid tussen situatie met en zonder staat minder scherp omdat er sowieso al een natuurlijke orde aanwezig is.

4. H: Leviathan zowel uitvoerende als wetgevende macht!
L: Wetgevende macht en uitvoerende macht zijn gescheiden.

=> Dit zorgt voor spanningen tussen deze twee machten:

- Wetgevende macht is de hoogste macht in de staat, maar wordt onderworpen aan reeds beperkingen die door haar doel worden bepaald. Ze komt slechts van tijd tot tijd eens samen.

- Uitvoerende macht is continu aan het werk en beslissen, maar soms is er geen wet voor handen. Dan kan uitvoerende macht zijn positie misbruiken.

(= PREROGATIEF => de mogelijkheid om op eigen houtje te handelen)

5. Bij Hobbes: Bij conflicten moet de staat zijn macht gebruiken.

Opstand betekent terugkeer naar natuurtoestand waar wet van de sterkste geldt. De sterkste (Leviathan) moet die macht laten gelden. Er is dus geen sprake van recht op revolutie, wat niet belet dat er soms gebeuren.

=> Ene absolute macht wordt dan vervangen door andere absolute macht.

Bij Locke: Revolutie is mogelijkheid, je hebt er recht op wanneer staat/vorst de basisrechten niet respecteert + wanneer ze alle macht naar zich toe trekt.

• Locke zijn voorwaarden voor rechtvaardige oorspronkelijke toe-eigening:

1. De mens is van nature eigenaar van zijn eigen persoon, arbeid van zijn lichaam & al datgene waarmee hij zijn arbeid vermengt.
(deze vw is echter niet echt duidelijk. Bestaat de arbeid die toe-eigening legitimeert uit plukken, rapen of opeten van een appel?)
2. Toe-eigening van natuurlijke goederen vergt geen toestemming van alle gemeenschappelijke gebruikers zolang men deze effectief kan gebruiken.
3. de Lockean Proviso => Private toe-eigening is gerechtvaardigd zolang er nog genoeg en even goed over blijft voor de anderen.
Vb. Zo vond Locke de expansies van Britse kolonies verantwoord omdat de natives hun arbeid niet efficiënt genoeg was en er nog grond genoeg was.

• Voorbeeld: Tragedy of the commons:
• Gemeenschappelijke gebruik van de weilanden zorgde ervoor dat er overbegrazing was omdat de boeren allemaal veel dieren wilden om hun nut te maximaliseren. Dit had dus echter drastische gevolgen voor de weilanden.
  => Door de weilanden in Engeland privébezit te maken kon men overbegrazing voorkomen omdat mensen hun eigen bezit niet vernietigen.
• Locke gaat later deze beperkingen onschadelijk maken:

- doet mensen het geld uitvinden in natuurtoestand wat verspilling tegengaat.
=> sterke ongelijkheid wordt ok, de norm wordt efficiëntie.

Door deze beperkingen zo onschadelijk te maken vindt Locke een manier om grootgrondbezit te verantwoorden.
(Commons vandaag: polen, atmosfeer, maan, zeebodem, ruimte,…)
- een geldeconomie houdt in dat er waarschijnlijk niet langer ‘nog genoeg en even goed’ (=3^de vw) is voor iedereen. Volgens hem is dit geen probleem want productiviteit van een bewerkt stuk grond is hoger dan een onbewerkt stuk + door je arbeid te verkopen kan je hoger loon krijgen dan op gemene gronden.