‘Vijf zuilen’
- Geloofsbelijdenis
- Gebed
- geven van aalmoezen
- ramadan
- bezoek aan Mekka
Andere
- de djihad: ‘inspanning om de rechten van Allah en islam op de aarde te verbreiden’
- voorschriften met betrekking op het dagelijkse leven
- geen hiërarchische geestelijkheid koranleraren hebben maatschappelijke en politieke invloed
- oprichting van exegeserichtingen of ‘madhhab’ en het instellen van de ‘ficq’ of overpeinzing (islamitisch recht) om structuur te brengen en heterodoxie tegen te gaan
Koran:
= neerslag van Allahs openbaring (in het Arabisch!) aan Mohammed
- verspreiding van het Arabisch als een ‘hogere taal’
- in de ME wordt de Koran in het Latijn vertaald: ‘Leer uw vijand kennen om hem beter te kunnen bestrijden.’
De ‘hadith’ (tradities):
= uitspraken van Mohammed die eeuwenlang mondeling doorgegeven en ca. 850 opgetekend worden
- de hadith bevatten de soenna (gewoonten van de Profeet)
- een ‘soenniet’ houdt zich dus aan de soenna
- men gelooft in één masculiene god
- geloof in het leven na de dood
- bekering draagt bij tot de individuele redding in het hiernamaals
- duidelijke levens- en wereldbeschouwing (orthodoxe joden en) moslims gaan hierin verder dan christenen (en andere joden):
* elk facet van het leven is doordrenkt met religie
* wereldlijk en geestelijk recht: in principe geen onderscheid (sharia)
* wereldlijk en geestelijk gezag: in principe geen onderscheid (kalief is staatshoofd én leider van de islamitische gemeenschap)
- jodendom en christendom worden getolereerd als ‘volkeren van het Boek’, in de ME zagen de christenen de moslimgemeenschap als een sekte
Islam verspreidt zich zeer snel, vergeleken met het christendom in Europa
Kerstening heeft langer geduurd dan gedacht
- vertraagde sociale en mentale penetratie
1) sociaal: ‘eerst elite, daarna massa’
2) mentaal: geloof blijft lang oppervlakkig
- Karolingers proberen gewone gelovigen bewust te maken van wat het geloof betekent (ook enkele andere vorsten proberen dit), maar het is moeilijk: Bijbel wordt bijvoorbeeld niet in de volkstaal geschreven
- geestelijken proberen het heidendom uit te roeien, vb. door vernietiging van heidense cultusplaatsen
- later gaat men deze heiligdommen omvormen tot kerken vb. Pantheon
- meer effect want zo wordt de superioriteit van God bewezen en wordt respect getoond t.a.v. de verliezers
Syncretisering
men spreekt tegenwoordig vaak van ‘syncretisering’ (versmelting van oude en nieuwe geloofselementen), waarom?
1) Dag- en maandaanduidingen zijn van voorchristelijke periode, ook sommige feesten (vb. midzomerfeest in Zweden en Noorwegen)
2) Heidense goden en praktijken worden geïdentificeerd met christelijke heiligen en riten (vb. Sint-Anna in Bretagne)
3) Religieuze ambiguïteit wordt lang geaccepteerd (vb. gietvormen voor zowel een crucifix als een Thor-hamer)
4) Constantijn als sol invictus
5) Iconografie Maria is afkomstig van de godin Isis
6) Rol van de heiligen? spelen in op polytheïsme en oude patronage in het Romeinse Rijk
7) Magie van het christendom: * relieken
* mirakelen
* exorcisme
* boeteboeken
= lijsten van alle mogelijke zonden (heel levendig beeld van hoe verschillende culturen met elkaar in aanraking komen)
Vroege ME
christelijke praktijken zijn vaak gebed in een sfeer van magie
11e eeuw
kerkhervormingen parochiegeestelijkheid wordt in het gareel gedwongen (magische element verdwijnt, simpele catechese en toediening sacramenten staan centraal). Nog tot na de ME zijn er voorbeelden van verering van heidense goden.
