Hoe brengen we deze twee conclusies van het ik en de wereld samen?
(= problème du pont, het overbruggingsprobleem)
=> Via God. Hij gaat God bewijzen.
1. Het a-posterioribewijs: Wanneer ik beseft dat ik twijfelt, betekent dit dat ik ook weet heeft van zijn onvolkomenheid. Dit is slechts mogelijk als ik me kan vergelijken met het idee van een volmaakt wezen! Hoe kan je dit idee nu gekregen hebben? Dit idee kan alleen maar in ons gelegd zijn door een perfect wezen dat werkelijk bestaat. Dat perfect wezen noemen wij God.
2. Het a-prioribewijs: Er moet een volmaakt wezen bestaan en moest dit een onvolmaakte eigenschap hebben dan bestaat er ander waarbij die eigenschap wel volmaakt is en moest dat dan weer een onvolmaakte eigenschap hebben, dan bestaat er nog wel een wezen waarbij die onvolmaakte eigenschap wel volmaakt is enzovoorts enzovoorts… Dit volmaakt wezen is in zijn ogen God. God kan dus geen mal-ingenie zijn want dan zou hij onvolmaakt zijn. We kunnen dus vertrouwen op ons redeneren aangezien die mal-ingenie wegvalt.
PROBLEEM: Godsbewijs wordt onmiddellijk afgekraakt!
Godsbewijzen zijn ook redeneringen en daarvan hebben wij slechts zekerheid omdat God bestaat en hij ons niet in dwalingen zal leiden.
=> Men moet God dus veronderstellen in de bewijzen van Descartes om zijn bestaan te kunnen bewijzen. Zijn bestaan is dus nog niet echt bewezen!
Gevolg: Hoe kunnen we ik en wereld nog samenbrengen als God niet bestaat?
( existentiële twijfel v Sartre = twijfelen aan zin van het bestaan en aan eigen identiteit) Er is geen existentiële twijfel bij onafhankelijke denkers. Ze stellen: Laat ons eens starten met aan ALLES te twijfelen!
Vb1. Emmer met water: stok er in steken => ze lijkt gebroken, dat is toch wat je ziet, maar ze is het niet!
ZINTUIGEN kunnen ons BEDRIEGEN.
+ we kunnen ons zaken inbeelden (die zaken zijn dus onzeker)
+ er is misschien een slechte geest is die ons verstand bedriegt….
Descartes komt door aan alles te twijfelen tot de volgende conclusies:
ding waar je niet aan kan twijfelen is dat je aan het twijfelen bent.
cogito ergo sum (= notie van het ik/subject)
‘ik’ wist langs deze weg dat het een substantie is, iets autonoom, dat volstrekt op zichzelf bestaat en niet anders nodig heeft om te bestaan.
(Strikt genomen is alleen God een substantie. Daarom zal Descartes substantie in afleidende zin gebruiken: het ik is een substantie als het van niets anders dan God afhangt.)
dit is een idee claire en distinct (klaar & duidelijk) en dat is het soort inzichten dat we moeten zoeken.
2. de uitgebreidheid
=> ontstaat wanneer hij met was van kaars aan het spelen is en ziet wat voor mogelijke vormen hij allemaal kan maken. Ergens is er dus tastbare substantie (notie van de wereld/objecten)
* Nieuwe filosofen studeren niet aan de universiteit. Descartes studeert bij de Jezuïeten, maar vindt dat hoewel hij studeert “niets leert”! Dus hij loopt weg en loopt rond waar het hem uitkomt.
=> Ontstaan van onafhankelijke denkers die helemaal op nieuw beginnen en opzoek gaan naar een nieuwe start in de kennis, waar men ook nu opnieuw weer waarheid wil vinden die absoluut zeker en onbetwistbaar is. Descartes apprecieert bijv. alleen de mathematische kennis en NIET wat in de bijbel staat. Dit denken ontstaat door religieuze breuk van Luther & Calvijn.
Er komt een proces van onttovering/rationalisering van de samenleving op gang bij de overgang tussen deze twee tijden. Belangrijk bij het proces van onttovering zijn de LEEFWERELD ( huisdieren hebben emotionele en persoonlijke waarde) en de WERELD (slachtdieren zijn gewoon een nummer). Er komt een evolutie van subjectiviteit van de leefwereld naar objectiviteit van de wereld, waarbij we de subjectiviteit toch nog graag koesteren vaak.
- Voorbeeld 1: Aristoteles: De sterren draaien rond de aarde en doen dat cirkelvormig omdat het een perfect lichaam is.
Later Ptolemaes: Maakt een synthese rond de beweging en heeft door dat deze bewegingen zeer complex zijn, maar hij werkte dit idee niet uit.
Nog later Copernicus: De aarde staat niet in het midden waar alles rond draait, maar de zon! Geocentrisme wordt vervangen door heliocentrisme.
Nog later Galilea: het zijn geen cirkels waarin het draait, maar eclipsen!
Dat moment is dat afschuwelijk voor de leefwereld, want wij dachten dat wij het middelpunt waren van alles. => Wij doen vaak graag alsof de leefwereld de werkelijk wereld is. Vb. We lezen de horoscopen van de Flair
Vb. Het stom vinden dat aarde niet in het midden staat
Vb. Een foto niet doorprikken want daar zit in heel verhaal achter
Vb. Sterren hebben iets met ons te maken en hebben een betekenis
MAAR: de wetenschap komt op in de moderniteit en heeft ons geleerd die dingen niet meer zo te geloven, het heeft het bijgeloof gedood. => De betovering werd telkens weer ontkracht.
- Voorbeeld 2: De kalender was eerst Juliaans, maar is dan Gregoriaans geworden omdat men een drietal weken achter zat op het seizoen. De Kerk heeft toen een sprong gemaakt van 14 dagen om dat goed te maken. Gevolg: Opstanden, want de tijd is goddelijk, daar mag je niet mee knoeien! Men gaat er objectiever tegenover gaan staan door invoeren van lengte- en breedtegraden en de Atoomklok. Hier is niets goddelijk aan , het is volstrekt neutraal! (de werkelijke wereld)
Voor ons is blijft er wel nog stukje leefwereld/subjectiviteit meespelen. Onze verjaardag is nog altijd een andere dag dan die andere 364 dagen.
- Voorbeeld 3: Descartes ligt in zijn bed en kijkt omhoog. Hij ziet een vlieg tussen de balken en ziet een assenstelsel opduiken. (ontstaan Cartesiaans assenstelsel) Er wordt een scheiding gemaakt tussen wie en hoe ik ben.
=> Het heeft jaren geduurd voor dat wij het evolutionaire konden loslaten van wie we waren en te beseffen dat we hierdoor niet onze leefwereld, morele en ethische keuzes gingen kwijt geraken.
- Voorbeeld 4:Het Novum Organum “het nieuwe instrument” v. Francis Bacon.
Dit werk ging over een nieuwe manier van naar de zaken te kijken, de eerste stap tot de wetenschappelijke benadering. Het nieuwe instrument van de wetenschap: de empirie. De mens moet de natuur ondervragen in plaats van omgekeerd. Hij hoopt dat dit tot een beter begrijpen zal leiden.
=> werk was cruciaal in de ontwikkeling van de wetenschappelijke methode
=> klassieke teleologisch wereldbeeld (= zoektocht naar het doeleinde van de dingen) wordt vervangen door het moderne mechanistische wereldbeeld.
De theocratie was steeds één geheel. Met Luther en Calvijn (Protestantisme en Reformatie) komt het tot een interne breuk. Ze protesteerden vooral tegen de corruptie van de Kerk (aflaten) en de wantoestanden in het Vaticaan. De crisis binnen de theocratie creëerde ruimte voor interpretatie los van de Bijbel en de scholastiek. In de moderniteit schakelen we over naar een nieuw wereldbeeld.
* MIDDELEEUWEN MODERNITEIT
Oud-Antropocentrisme Nieuw-Antropocentrisme
(polis staat centraal) (individu staat centraal)
Oud antropocentrisme: De klassieke filosofen zeggen dat de natuur en al de elementen van de natuur een doel hebben. De natuur wordt dus voorgesteld als een mens, die in al zijn handelingen doelstellingen vooropstelt. Want alleen mensen stellen zich doelstellingen. Dit uit zich in verschillende gedachten zoals bijvoorbeeld geocentrisme. De mens is het middelpunt van de creatie. (teleologisch wereldbeeld)
Nieuw antropocentrisme: Door de vooruitgang in de wetenschap wordt de mens onttoverd. Dit wil zeggen, de wetenschap vertelt de mens dat niet alles rond hem draait (letterlijk en figuurlijk, bv: heliocentrisme). Het nieuwe antropocentrisme bestaat er dan in dat de mens zich niet meer zal richten op het waarom van de dingen maar eerder op het hoe en de beheersing van de natuur. (mechanistisch wereldbeeld)
Holistisch denken Versplinterd denken
Prewetenschappelijk Wetenschappelijk
=> warmere samenleving door => koelere samenleving door
In de Middeleeuwen kende Europa een theocratie. Alles werd verklaard via God en de Kerk had dus het monopolie op wat “waarheid” was. Vandaar dat er ook weinig vooruitgang werd geboekt op het vlak van filosofie. De tradities gelegd door de Grieken leefden echter wel voort en vormden later de basis van onze Westerse cultuur.
De Renaissance, het Humanisme en mensen zoals Erasmus, Morus, Luther en Calvijn zijn tekenen dat er een breekpunt komt. Er ontstaan langzamerhand barsten in de theologische cultuur van de Middeleeuwen.
Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website. Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingenvoor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.
